“We blijven werken aan de mentaliteit rond handicaps”

Fatma Wangare staat al 11 jaar aan het hoofd van de Keniaanse vereniging voor mensen met een mentale handicap. Wat zullen de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de VN voor de komende 15 jaar precies betekenen voor de situatie van mensen met een handicap in Kenia? We stelden de vraag aan de vrouw die zowel professioneel als persoonlijk heel goed op de hoogte is van de kwestie.

Fatma zet zich al jarenlang in voor een betere situatie van mensen met een mentale handicap in Kenia. Ze gaf er ooit een mooie baan in de hotelsector voor op. De aanleiding hiervoor was de geboorte van haar dochtertje met een mentale handicap en de vele obstakels die ze daarna moest overwinnen om haar dochter school te laten lopen en een normaal leven te laten leiden.

De Duurzame Ontwikkelingsdoelen voor de volgende 15 jaar bepalen dat onder andere in het domein onderwijs rekening moet worden gehouden met mensen met een handicap, in tegenstelling tot de eerdere Millenniumdoelen. [1]

Hoe kijkt u tegen de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG's) aan die het ontwikkelingsbeleid uitstippelen van de VN voor de komende 15 jaar?

Voor mij is het een kader dat vertrekt vanuit de realiteit op het terrein. Dat is al een belangrijke vooruitgang. Verenigingen die zich inzetten voor personen met een handicap zullen betrokken worden bij de totstandkoming van een inclusief ontwikkelingsbeleid. Er wordt beroep gedaan op onze kennis, er wordt naar onze mening gevraagd. Dat is een ongelooflijke ommekeer! Met de Duurzame Ontwikkelingsdoelen engageren staten en ontwikkelingsorganisaties zich dus vrijwillig in doelstellingen die óók aandacht hebben voor personen met een handicap.

Hoe denken mensen in Kenia eigenlijk over handicaps?

Een handicap wordt in Kenia beschouwd als een ziekte die medisch moet worden behandeld. Mensen met een handicap zijn er mensen zonder rechten. Veel Kenianen weten niet veel over handicaps, laat staan dat ze oog hebben voor de rechten en de waardigheid van personen met een handicap.

De problemen van mensen met een handicap worden slecht begrepen. Er bestaat weinig statistisch materiaal over de situatie van personen met een beperking in Kenia. Waar bevinden ze zich? Welk soort handicaps komen het vaakst voor? Wat zijn hun noden? De betrokken diensten zijn nauwelijks opgeleid voor het inzamelen en centraliseren van informatie en hun beleid is daarom ook nauwelijks aangepast.

Op welke ongelijkheden botsen personen met een handicap?

Mensen met een handicap zijn er echt gemarginaliseerd. Zo vormt de toegang tot basisdiensten een groot probleem. Voor kinderen met een mentale handicap bijvoorbeeld bestaat geen enkele aangepaste school. Ook zijn gebouwen vaak ontoegankelijk voor personen met een fysieke handicap.

Maar ik schat dat de mentaliteit nog de belangrijkste hindernis vormt. In vele gevallen wil niemand zich bekommeren om personen met een handicap. De mensen zien het probleem liever niet, als het als hinderlijk of angstaanjagend wordt beschouwd. En soms denkt men zelfs dat een handicap besmettelijk is!

U zet zich al jaren in voor personen met een handicap in Kenia. Wat is uw belangrijkste verwezenlijking?

Dankzij onze inspanningen is er in Kenia een positieve discriminatiepolitiek gekomen voor de tewerkstelling van personen met een handicap. Toegegeven, het effect daarvan is voorlopig nog beperkt. De grondwet van het land is rond dit thema nochtans progressief te noemen, met een specifiek artikel dat de rechten van personen met een handicap herbevestigt. De praktische toepassing blijft momenteel echter nog achterwege.

Wat was uw rol in de totstandkoming van de SDG’s?

De Keniaanse vereniging voor mensen met een mentale handicap maakte deel uit van een forum op nationaal niveau dat bijdroeg tot de debatten. Daarnaast voerden we een grootschalige sensibiliseringscampagne over handicaps en de situatie van personen met een handicap voor het grote publiek en bij de autoriteiten. Zo drongen we aan op de noodzaak om in de volgende ontwikkelingsdoelstellingen rechten op te nemen voor personen met een handicap.

Wat moet er gedaan worden opdat de SDG’s geen dode letter worden?

Zeer belangrijk is dat organisaties die opkomen voor personen met een handicap verder geprofessionaliseerd worden, zodat ze hun rol kunnen spelen als bewaker van de praktische uitwerking van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen. We moeten ook de autoriteiten en de burgers blijven sensibiliseren over de plaats van personen met een handicap in de samenleving. Dat betekent dus blijven werken aan een mentaliteitswijziging …

Wat betekent het partnerschap met Handicap International voor uw organisatie?

Het partnerschap met Handicap International heeft de slagkracht van onze organisatie vergroot. We zijn als vereniging professioneler geworden, met bekwamere medewerkers en een betere kennis van lobbytechnieken. Handicap International heeft ons opgeleid in tal van domeinen en bood onze vereniging ook een platform om ervaringen en praktijken te delen. Informatie delen met gelijksoortige organisaties vormde de achtergrond voor de verbetering van ons werk en stelde ons in staat om nieuwe ideeën en strategieën te ontwikkelen.   

 

[1] De andere drie domeinen zijn de strijd tegen ongelijkheid, de toegang tot werkgelegenheid en stadsplanning.