Bruno, Belgisch logistiek coördinator in Libië

“Helaas vinden kinderen het stoer om met een explosief te spelen”

In zijn planning moet hij rekening houden met lege brandstofpompen. Soms vindt hij kogels op het dak van het kantoor. Maar Bruno Vandemeulebroecke uit Kortrijk zou zijn job als logistiek coördinator in Libië niet willen ruilen. “Cijfers zijn er nauwelijks. Maar dat er in het (na)zinderende Libië slachtoffers vallen door de vrijgekomen wapens en de achtergebleven landmijnen, is een feit”. Bruno Vandemeulebroecke getuigt over de projecten van Handicap International in Libië.

Waarschuwen voor mijnen

“Handicap International waarschuwt de Libische bevolking voor de gevaren van mijnen en UXO’s (niet-ontploft achtergebleven oorlogstuig). Door de hevige strijd van de laatste maanden, maar ook door historische feiten, liggen grote delen van het land ermee bezaaid. Er zijn nieuwe mijnenzone’s ontdekt in en rond stedelijke gebieden. Internationale en lokale organisaties proberen die explosieven te ruimen, maar dat is een langzaam proces. Daarom is het noodzakelijk om de bevolking op grote schaal te waarschuwen en zo te voorkomen dat er slachtoffers vallen.”

“Het is moeilijk om onwetendheid in cijfers uit te drukken, maar we merken toch constant dat de bevolking de gevaren van mijnen en UXO’s niet kent. In de voorbije maand zijn er in Misrata verschillende ongevallen gemeld. Zo bleek onder andere dat een UXO is ontploft toen kinderen ermee aan het spelen waren. Resultaat: vier slachtoffers. Vooral kinderen zijn het slachtoffer van die onwetendheid; het ziet er wat stoer uit om met een explosief te spelen, te werpen, … Maar de gevolgen zijn verschrikkelijk.”

“Om de bevolking te informeren, hebben we twee manieren ontwikkeld. De ene is gericht op de volwassen bevolking; aan hen geven we eerder theoretische informatiesessies. De kinderen informeren we dan weer in spelvorm. Hiervoor is de uitstekende samenwerking met de Libische Scouts cruciaal: momenteel bieden zij ons 104 vrijwilligers die een spel dat de kinderen al kennen aan onze boodschap hebben aangepast.”

Het gevaar van vreugdeschoten

“Daarnaast werken we rond de gevaren van lichte wapens. Toen de opslagplaatsen van het vorige regime zich openden, vloeiden de wapens als een olievlek over het land. Hoewel er geen cijfers zijn, is het duidelijk dat de bevolking massaal veel wapens in huis heeft. Helaas zijn ze ook in het bezit van mensen die helemaal niet weten hoe ze met die wapens moeten omgaan. Er zijn ons al verschillende thuisongevallen gesignaleerd; mensen raken gewond terwijl ze de wapens reinigen, kinderen veroorzaken ongevallen terwijl ze met de wapens spelen, ...”

‘De kogelregen van vreugdeschoten kan honderd meter verder neerkomen en nietsvermoedende kinderen of volwassenen raken’

“Ook het zogenaamde celebration shooting is een kopzorg voor Handicap International. De vreugdeschoten zijn talrijk, zeker in Benghazi. Soms vallen er slachtoffers op honderden meters van waar de schoten gelost werden. De taferelen zijn schrijnend: kinderen en volwassen worden geraakt door ‘terugvallende’ kogels. Dit leidt tot wonden in armen en benen, soms ook in het hoofd, wat een dodelijk afloop kan hebben. Toen er in Tripoli een belangrijke arrestatie was gebeurd, was er de hele nacht vreugdevuur te horen. Uiteraard blijven wij dan binnen. De volgende ochtend vond ik op het dak van ons bureau een handjevol afgeschoten kogels… Zo zie je maar dat er een aanzienlijke kans op verwondingen – of erger – bestaat.”

Nog vele jaren werk

“We merken dat onze inspanningen lonen; het aantal schoten vermindert, de moskeeën en radiozenders werken met ons samen om onze boodschap uit te dragen en ook de campagnes rond mijnen werpen hun vruchten af. Onlangs nog kwam een inwoner van Misrata bij ons lang. Met handen en voeten legde hij uit dat hij een bom gevonden had. Ons team ging meteen kijken, markeerde het gevarenpunt en bakende de gevarenzone af. Binnen de 36 uur was het tuig op een veilige manier verwijderd. De man had onze richtlijnen perfect opgevolgd: hij had de zone aangeduid om te vermijden dat anderen de granaat zouden benaderen of verplaatsen en heeft ons daarna meteen gewaarschuwd.”
“Maar die kleine successen zijn nog geen reden to juichen. Libië zal nog vele jaren te kampen hebben met UXO’s en mijnen en daarom proberen we samen te werken met het nieuwe Ministerie van Onderwijs om ‘mine risk education’ in het schoolprogramma op te nemen, zodat we de garantie hebben dat jongeren ettelijke jaren gewaarschuwd worden voor de gevaren die hen dagelijks bedreigen. Helaas is het een duur programma: iedere school moet op korte termijn een opleiding en een trainingspakket krijgen. Het is moeilijk om hiervoor middelen te vinden.”

Logistiek medewerker zonder brandstof

“Binnen het team ben ik de logistiek coördinator. Ik sta onder andere in voor de opleiding van de Libische collega’s. Voorheen waren er nauwelijks ngo’s in het land, dus zij hebben geen ervaring met donorprocedures. Om de activiteiten te kunnen uitbreiden, moeten we geld vinden bij donateurs en hiervoor moeten we logischerwijs voldoen aan strenge en transparante procedures. Ik leer de lokale collega’s hoe ze dat moeten doen.”

“Daarnaast heb ik veel zoek-en planwerk. Libië is een zeer goed ontwikkeld land, maar het is tevens een land dat nog nazindert van een conflict. Zo zijn er geregeld tekorten aan de brandstofpomp en is het uren aanschuiven in de hoop om een gasfles om te koken te bemachtigen. Zeker in Misrata, dat zwaar werd getroffen, heerst er schaarste, gaande van brood tot kleding enzovoort. Hiermee moet ik uiteraard rekening houden als ik een planning opmaak voor de voertuigen, de bevoorrading van drukwerk en andere programmabenodigdheden… Het is belangrijk dat alles zo snel mogelijk bij ons geraakt; hoe minder tijd en middelen we verliezen, hoe sneller we onze acties kunnen voortzetten en hoe sneller we kunnen voorkomen dat mensen gewond raken.”

“Hiervoor wisselen de verschillende organisaties ter plaatse voortdurend informatie uit; over de fluctuaties op de markt, over nieuwe gebieden waar UXO’s of mijnen werden gesignaleerd, over zones die al dan niet veilig zijn voor ons en onze collega’s…”

Bruno Vandemeulebroecke (33) is afkomstig uit Bellegem bij Kortrijk. Hij studeerde politieke wetenschappen in Leuven. Hij deed een paar jaar ervaring op in de private sector en bracht dan een oude wens in vervulling door in de humanitaire wereld te stappen. Zijn missie in Libië is zijn eerste voor Handicap International.