De Sahelcrisis: honger en mijnen teisteren bevolking

Blogartikel in The Huffington Post door Jean-François Lepetit, hoofd van de Handicap International-missie in Casamance, Senegal

Het team van Handicap International in Casamance, kent de grond in het zuiden van Senegal zeer goed ... De 23 mensen die deel uitmaken van dit team kruipen urenlang op hun knieën om de verlaten wegen, velden en boomgaarden in het gebied te inspecteren. De grond waarin wij werken is veel vruchtbaarder dan andere gebieden van de Sahel. Ze is perfect om iets te planten of om dieren te laten grazen. Casamance wordt zelfs beschouwd als ‘de schuur’ van het land.

Hoeveel honger ze ook hebben, maar weinig Senegalezen, durven in de buurt te komen van het land waar wij op werken. Wij zijn een ontmijningsteam. En wij zijn ons pijnlijk bewust van een wreed en ironisch feit van de voedselcrisis in de Sahel: vele hectares vruchtbare velden zijn bezaaid met landmijnen en overgebleven explosief oorlogstuig. Dit maakt de velden te gevaarlijk om op te zaaien.

Antipersoonsmijnen, antivoertuigmijnen en andere munitie hebben niet veel nodig om te ontploffen. In Senegal zijn deze wapens restanten van aanhoudende conflicten met het Mouvement des forces démocratiques de Casamance (MFDC).

Vele Senegalezen durven deze velden niet over te steken, laat staan ze te bewerken. Niet alleen de velden zijn bezaaid met mijnen, ook in het centrum van Gonoum, 5 meter achter het dorpsschooltje, hebben we mijnen ontruimd.

Wanneer mensen honger lijden, nemen ze risico’s. Zo waagde Elizabeth Nassalan zich op 5 september 2000 op een verlaten boomgaard die bezaaid was met mijnen. “Ik was net als vele andere vrouwen op de vlucht. Gezien de moeilijke levensomstandigheden ging ik in de boomgaard sinaasappelen plukken die ik op de markt zou verkopen om mijn gezin te onderhouden. Men had ons bevolen daar nooit te komen, maar die dag probeerde ik er heel voorzichtig voorbij te lopen ... Ik trapte op een mijn. Mijn hele leven werd door elkaar gegooid.” Bij dat ongeval verloor Elisabeth haar beide benen Sindsdien heeft haar man haar verlaten en staat ze er helemaal alleen voor om voor de kinderen te zorgen.

Sinds 1997 organiseren wij in Senegal sensibilitatiecampagnes over de risico’s van mijnen en bieden wij slachtofferhulp aan. In 2005 en 2006 voerden we onderzoek uit naar de gevolgen van mijnen, de Landmine Impact Survey. Dit onderzoek toonde aan dat er op 93 plaatsen in Casamance mijnen lagen. Tot op vandaag beïnvloeden deze wapens de levens van 90.000 mensen. Senegal telt al meer dan 800 dodelijke slachtoffers van mijnen, waaronder 567 burgers. Sinds 2008 hebben de technische verkenningen en het ontmijningswerk van Handicap International de Senegalese overheid in staat gesteld bijna 2.500 km² mijnenvrij te maken. Dat is meer dan tweemaal de oppervlakte van New York.

Omdat wij aandacht besteden aan duurzaamheid, hebben wij het aantal werknemers in het buitenland verminderd, terwijl het aantal lokale bewoners in de ontmijningsdienst is toegenomen. Ondertussen kijken we steeds hoe we onze impact en efficiëntie kunnen vergroten. De oppervlakte die wij kunnen ontruimen is sinds 2008 verviervoudigd, dankzij de aanwinst van een ontmijningsmachine één jaar geleden. De Digger, een krachtige bulldozer, ontruimt tien keer sneller dan een gewoon ontmijningsteam. Onze ontmijners spelen nog steeds een cruciale rol bij de planning, de activiteiten en het onderhoud van de Digger, evenals bij het melden en het ontmijnen van de plaatsen waar de bulldozer niet aan kan.

Sommige landen in de Sahel zijn op de goede weg. Volgens de Landmine Monitor van 2011 heeft Burkina Faso nooit mijnen gebruikt, geproduceerd of opgeslagen. Andere landen, waaronder Gambia, laten weten dat haar mijngebieden zijn ontruimd.

Maar op plaatsen als Agadez, in Niger, waar voedselprijzen de pan uitrijzen, heeft Handicap International sinds 2010 projecten om de lokale bevolking, vooral vrouwen en kinderen, in te lichten over de gevaren van mijnen en niet-ontploft oorlogstuig . In scholen sporen wij kinderen aan weg te blijven van mijngebieden. We leren hen dat ze deze mijnen nooit mogen aanraken en dat ze een volwassene moeten verwittigen wanneer ze vermoeden dat er een mijn ligt. Handicap International helpt ook mensen die het slachtoffer zijn geworden van deze wapens, door hen toegang tot medische zorg te verschaffen en door hun sociale en economische herintegratie te steunen. Dat laatste is wat wij in Zuid-Soedan doen.

Op dit ogenblik vrezen vele miljoenen mensen voor hun leven door hongersnood. Dat hoeft helemaal niet zo te zijn in landen waar aan landbouw kan gedaan worden. Bij een evenement op 15 juni dit jaar zijn 22 dorpen die door Handicap International mijnenvrij zijn gemaakt, aan de lokale bevolking teruggegeven. Met veilig land kunnen zij van een "normaal" leven genieten - een leven waar landbouw nu deel van uitmaakt. Dat land was 30 jaar lang verboden terrein.

De landbouwers van het dorp hebben al nagedacht over hoe ze hun land zullen cultiveren, zonder dat de mijnen een bedreiging vormen. Bij dit evenement zei de minister van Buitenlandse Zaken te hopen op vrede in Casamance en riep hij op de gewapende conflicten te doen stoppen.

Tot dit het geval is, bestaat er geen twijfel over hoe ontmijners hun motivatie zullen vinden om dit vredes- en ontwikkelingsproces voort te zetten.

Jean-Francois Lepetit (hoofd van de missie in Casamance, Senegal, Handicap International)

Bron: The Huffington Post

Deze blog maakt deel uit van een reeks die door The Huffington Post en de ngo-alliantie InterAction wordt georganiseerd om aandacht te vragen voor de crisis in het Afrikaanse Sahel-gebied. Meer dan 18 miljoen mensen lopen er risico op acute ondervoeding.