Hoopvolle toekomst voor inclusief onderwijs

De school toegankelijk maken voor elk kind, met of zonder beperking? De uitdaging is even groot als de hoop erop. Handicap International haalt in elk geval alles uit de kast om dit te realiseren. Estelle Koudougou, die deze projecten leidt in Burkina Faso en Niger, gelooft meer dan ooit het welslagen van het project.

Estelle Koudougou stond ooit zelf voor de klas. Ze ondervond moeilijkheden om een kind met een handicap in haar klas te integreren. “Al vlug werd het me duidelijk dat het probleem niet zozeer bij het kind lag dan wel bij mezelf. Ik had nooit geleerd hoe ik zo iemand moest benaderen of aanleren.”

“Ik heb een klik gemaakt toen”, vervolgt ze. “Ik heb me aangesloten bij Handicap International en heb al mijn energie gestoken in het zoeken naar praktische oplossingen die de inclusie van kinderen met een handicap in het onderwijs mogelijk maken. Eerst op het niveau van de dorpsscholen, nadien ook op regionaal niveau en vandaag nationaal, zowel in Burkina Faso als in Niger.”

De weg die Estelle aflegde van schooljuf tot coördinator van het project voor inclusief onderwijs valt opmerkelijk samen met de opgang en de ambities van het project waar ze nu verantwoordelijk is.

Hele klas pikt gebarentaal op

Aanvankelijk focusten Estelle en haar collega’s op slechts een aantal scholen om experimenten uit te voeren. Die experimenten vormen nu de aanleiding tot iets groters. “De uitdaging van vandaag bestaat erin deze experimenten te herhalen. We weten nu al dat dit mogelijk is.”

“We hebben inclusieve overgangsklassen opgestart, eerst voor dove en nadien voor blinde kinderen. Kinderen in deze klassen leren gebarentaal of het brailleschrift, naast het gewone basisschoolprogramma. De klasjes bevinden zich in de klassieke school en tijdens de speeltijd spelen alle kinderen samen. Vervolgens gaan de kinderen uit de overgangsklassen naar de reguliere klassen en nemen de leerkrachten die een opleiding gebarentaal of brailleschrift kregen de klas over."

“Het is heel fijn om te zien hoe snel de hele klas de basiselementen van deze nieuwe talen oppikt om met hun nieuwe vrienden te kunnen communiceren. Het is een heel verrijkend experiment. We hebben hiermee aan het ministerie van Onderwijs een model kunnen voorleggen dat functioneert.”

Kruisbestuivingen

Wat geldt voor de kinderen in een klas, geldt ook voor de actoren van het onderwijs en handicap van de landen die deelnemen aan het inclusieve regionale opvoedingsproject (APPEHL [1]): als ze samenkomen, vinden er kruisbestuivingen plaats. “Elk land ontwikkelt zijn eigen praktijken en zo zien we steeds nieuwe ideeën opduiken, die interessant kunnen zijn ergens anders ook. Voor deze dynamiek, die steeds groter wordt, willen we een breed en duurzaam enthousiasme opwekken”, vertelt Estelle.

“In de educatieve normen in Burkina Faso vinden we steeds meer terug over de opleiding van de leerkrachten, pedagogische hulpmiddelen en zelfs elementen over de fysieke toegankelijkheid van de schoolinfrastructuur. De onderwijspolitiek en de actieplannen van de ministeries integreren stilaan de noden van kinderen met een handicap. Zelfs de mentaliteit van de samenleving evolueert positief en we zijn ervan overtuigd dat deze vooruitgang zal blijven duren.” 

Inspanningen lonen

Estelle zelf blijft ook bijleren. Naast haar engagement bij Handicap International volgt ze momenteel een master ‘pedagogische toegankelijkheid, bijscholing en inclusie van leerlingen met bijzondere educatieve behoeften’ aan de academie van Versailles.

In dit kader ontmoette ze reeds mensen die bezig zijn met inclusief onderwijs en die werken met digitale technieken in het onderwijs  voor kinderen met een handicap. Het sterkt Estelle alleen nog maar in haar overtuiging: “Natuurlijk hebben we nooit gedaan met bijleren en het is essentieel om te blijven vooruitgaan, maar we voelen wel dat we in de goede richting zitten.”

“De kinderen die we een paar jaren geleden begeleidden, hebben hun schoolloopbaan kunnen afmaken en volgen vandaag allemaal een beroepsopleiding. De ministeries die we benaderd hebben, worden steeds receptiever. We zien dat deze inspanningen de moeite lonen. We hebben alle redenen om te geloven dat op een dag de school volledig inclusief zal zijn, toegankelijk voor iedereen.”

 

[1] APPEHL : « Agir pour la Pleine Participation des Enfants Handicapés par L’éducation ». Fase 2 van het project (2015-2017) opgestart in 9 landen van West-Afrika o.a. in Burkina Faso en Niger.