Reportage: keukenpsychologie

De mama van Rose Marie is naar het gemeenschapscentrum gekomen om te zien hoe haar dochter erin geslaagd is om te leren koken. Rose-Marie heeft namelijk een beroerte gehad en kan met moeite bewegen. In het centrum ziet ze dat het geen wonder is, maar dat de praktische workshops van Handicap International dit mogelijk gemaakt hebben. "Het revalidatieproces is hard en kan deprimerend zijn", zegt Marjorie, ergotherapeut." Als het een dagelijks groepsgebeuren is, zijn de mensen meer gemotiveerd en worden er soms buitengewone resultaten geboekt."

Maandagochtend, 9 uur. Er is al wat activiteit in het gemeenschapscentrum Sant Kore Lavi in Carrefour, een bevolkte gemeente in het arrondissement Port-au-Prince. Voor het gebouw, op het koertje, leren vrouwen met een handicap naaien. Binnen wachten mensen met een handicap en hun begeleiders op de medewerkers van Handicap International. Mannen, vrouwen, jong en oud hebben zich ingeschreven voor een psychosociale hulpsessie en een kookworkshop. De mensen kennen elkaar niet en zijn een beetje ongerust.

Maar eenmaal het team van Handicap International aankomt, slaat de sfeer om. Marjorie (ergotherapeut), Naama (psychosociale medewerker) en Eslyne (stagiaire in het kader van de opleiding als assistent-kinesist, georganiseerd door Handicap International) nodigen iedereen uit om in een cirkel te gaan zitten en zich voor te stellen. Beetje bij beetje krijgen de deelnemers wat vertrouwen en beginnen ze te praten over hun situatie en hun dagelijkse problemen.

"Deze mensen werden geïdentificeerd door onze teams, die mensen met een handicap en hun familie in de gemeenschappen overtuigen om naar het centrum te komen", zegt Marie Guerda, directeur van het centrum Sant Kore Lavi. "Hier kunnen de mensen psychosociaal begeleid worden, wat zeer belangrijk is." Marjorie, de ergotherapeut van Handicap International die de sessie leidt, bevestigt dit. "Veel mensen met een handicap kunnen hun handicap maar moeilijk aanvaarden. Daarom nodigen we elke dag vrijwilligers uit op de sessies; het gaat om mensen die hun handicap hebben overwonnen en die andere mensen willen steunen."

Na het groepsgesprek geeft Marjorie nog wat gezondheidsadvies. "Het is belangrijk dat mensen met een handicap zich verzorgen. We geven hen advies over hun voeding, hygiëne, geneesmiddelen enzovoort. En we sporen hen aan om revalidatieoefeningen te doen. Hier hebben veel mensen een beroerte gehad. Mochten ze hun oefeningen regelmatig uitvoeren, dan zouden ze tot veel meer in staat zijn."

"Maar het is inderdaad zo dat het revalidatieproces hard en lang is, en vaak moeizaam verloopt. Daarom is het zo belangrijk om te werken met lokale organisaties en om groepssessies te organiseren. Het verzacht de pijn en motiveert."

Koken, wassen, schoonmaken

Eenmaal per werk organiseert het team van Handicap International praktische workshops voor mensen die een arm hebben verloren en voor mensen die hun handen maar moeilijk kunnen gebruiken na een beroerte. Ze kunnen leren koken, wassen of schoonmaken. "Huishoudelijke taken, en vooral koken, zijn zeer belangrijk. Zo kunnen mensen met een handicap weer zelfstandig worden en kunnen ze hun rol in het gezin en in de maatschappij opnieuw opnemen. Het is meer dan een psychologisch iets om de deelnemers aan te moedigen om revalidatieoefeningen te doen. Ze leren er bijvoorbeeld ook hoe ze groenten moeten snijden", legt Marjorie uit.

Het team van Handicap International heeft simpele trucjes uitgevonden die de taken vereenvoudigen. "Om een appel te schillen, gebruiken we een schroefklem om de dunschiller vast te houden. Dankzij enkele haakjes op de plank kan de appel niet wegrollen en kan iemand die slechts 1 hand kan gebruiken de appel schillen. Het zijn simpele trucjes, maar ze maken een wereld van verschil. Iemand die enkele workshops heeft gevolgd, krijgt enkele trucjes mee, zodat hij thuis uit de voeten kan."

Tijdens de workshop zijn de mensen niet meer zo verlegen als in het begin. Iedereen heeft plezier en sommigen durven zelfs anderen uitlachen die zich niet onmiddellijk kunnen redden. Ondertussen kijken de vrienden en familie van de deelnemers verbaasd toe. "Het is belangrijk om ook familieleden uit te nodigen, zodat ze kunnen zien waar mensen met een handicap toe in staat zijn. Ze worden vaak onderschat", zegt Marjorie.

De vrouw die erg onder de indruk is, is de mama van Rose Marie. "Rose Marie heeft een jaar geleden een beroerte gehad", vertelt ze. "Ze kon niets meer. Maar op een dag werd ze uitgenodigd in het centrum. Na enkele weken begon ze te koken. Ik begreep het niet. Vandaag kom ik kijken hoe ze dit heeft geleerd. Ik ben zeer onder de indruk."

Na de fruitsalade te hebben opgegeten die de deelnemers hebben gemaakt, verlaten moeder en dochter het centrum. Ze lopen arm in arm en glimlachen beide van trots.