Goto main content

Seksueel geweld tegen kinderen bestrijden

Kenia Rwanda

In het grensgebied tussen Kenia, Burundi en Rwanda bindt het project Ubuntu Care de strijd aan met seksueel geweld tegen kinderen. Regionaal projectcoördinatrice Sofia Hedjam, die net terug is van haar missie, legt het belang uit van het project. “Seksueel geweld bij kinderen is een wijdverspreid fenomeen in deze streek van Afrika en het onderwerp is nog steeds taboe.”  

groep lachende schoolkinderen in blauw uniform steken hun duim in de lucht

In het grensgebied tussen Kenia, Burundi en Rwanda bindt het project Ubuntu Care de strijd aan met seksueel geweld tegen kinderen. Regionaal projectcoördinatrice Sofia Hedjam, die net terug is van haar missie, legt het belang uit van het project. “Seksueel geweld bij kinderen is een wijdverspreid fenomeen in deze streek van Afrika en het onderwerp is nog steeds taboe.”

Hoe kaarten jullie een gevoelig thema als seksueel geweld aan bij kinderen?

Sofia Hedjam: Animatoren gaan langs in scholen, waar ze de leerlingen informeren over en waarschuwen voor seksueel geweld. Dit gebeurt op een ludieke manier. We vragen de kinderen bijvoorbeeld om stickers met rode of groene smileys te kleven op een affiche van het menselijk lichaam, om ze vervolgens te laten uitleggen waarom een volwassene hen - in hun ogen - niet op die specifieke plaats op het lichaam mag aanraken. Dit mondt uiteindelijk uit in een gezamenlijke discussie. Het zijn sensibiliseringssessies die tegelijk ook bestemd zijn voor leerkrachten.

In Kenia hebben we straattheateractiviteiten georganiseerd. Voor een volwassen publiek brachten de kinderen sketches over seksueel geweld. Vervolgens traden ze in dialoog met de toeschouwers. Het is een manier om het grote publiek te sensibiliseren en tegelijk de kinderen een centrale plaats te geven in de activiteiten. Vorig jaar hebben we ook een film gedraaid – Through our Eyes – waarvoor we aan de kinderen vroegen om een lijst te maken van de oorzaken van seksueel geweld. Vervolgens kregen ze carte blanche om ze uit te beelden.

Hoe moeilijk is het om de kinderen mee aan boord te krijgen?

SH: Eigenlijk niet zo moeilijk. Vaak zijn de kinderen op de hoogte van het probleem. Kinderen getuigen altijd als eersten van de trauma’s die seksueel geweld kan veroorzaken, of ze nu zelf het slachtoffer zijn of erover hoorden praten door een ander slachtoffer. Bovendien hebben ze veel goede ideeën om het grote publiek te sensibiliseren. Dankzij ons project kunnen kinderen vrijuit praten over deze harde realiteit, die tot nog toe verdoken bleef.

Kinderen met een handicap zijn extra kwetsbaar voor seksueel geweld. Waarom?

SH: Om diverse redenen. Kinderen met een beperking zijn vaak alleen thuis: de ouders zijn gaan werken, de broers en zussen zitten op school ... Die afzondering of uitsluiting van de rest van de gemeenschap verhoogt hun kwetsbaarheid. Maar het kan evengoed gaan om een weeskind dat afhankelijk is van een familielid of vriend en door die persoon wordt misbruikt. Bovendien heerst er heel wat bijgeloof, soms met ontstellende gevolgen. Zo zouden seksuele betrekkingen met een persoon met een handicap aids kunnen genezen …

Probeert ‘Ubuntu care’ ook dit bijgeloof in de gemeenschap te bestrijden?  

SH: We stellen alles in het werk om de vooroordelen en het bijgeloof de kop in te drukken en ervoor te zorgen dat de mensen de ernst van seksueel geweld bij kinderen inzien. Nog al te vaak blijft seksueel geweld onopgemerkt of wordt het probleem 'in der minne' geregeld door het dorpshoofd en tussen de betrokken gezinnen. Dat is trouwens illegaal, want verkrachting wordt wettelijk gezien als een misdaad beschouwd.

Onze sensibiliseringscampagnes breiden zich dus uit naar de hele gemeenschap. In het bijzonder ouders van kinderen met een handicap worden ingelicht over de gevaren voor seksueel geweld. Daarnaast helpen we ook de ouders wiens kind werd aangerand bij het ondernemen van gerechtelijke stappen en wijzen we hen de weg naar psychologische en medische diensten.

Strijden de overheden mee tegen seksueel geweld tegen kinderen?

SH: De overheid heeft zogenaamde "interventieteams" ingezet, bestaande uit vertegenwoordigers van de politie, het gerecht, het onderwijs en bevoegde artsen die de kinderen onderzoeken en behandelen. Handicap International spoort de kinderslachtoffers van seksueel geweld op en verwijst hen naar deze teams door. We voeren ook sensibiliseringsacties bij verschillende overheidsdiensten die instaan voor de bescherming van het kind, op juridisch, sociaal, psychosociaal en medisch vlak of in het onderwijs. Daarnaast staat Handicap International in voor de coördinatie tussen bijvoorbeeld de magistraten die de klachten behandelen en de wetsdokters die de jonge slachtoffers onderzoeken. Voorheen was er geen onderlinge communicatie, waardoor de onderzoeken soms gewoon vastliepen.

Welke vooruitgang is er inmiddels geboekt?

SH: Het aantal kinderen dat sinds de aanvang van ons programma – november 2012 – beter op de hoogte is van seksueel geweld, is enorm gestegen: om en bij de 30.000 kinderen, verspreid over de drie landen, hebben al aan onze activiteiten deelgenomen en werden gesensibiliseerd. We merken zelfs dat ze vaak beter op de hoogte zijn dan volwassenen. Wat de opname betreft van kinderen die het slachtoffer werden van seksueel geweld, heeft ons project er concreet toe geleid dat zo'n 600 jonge slachtoffers geïdentificeerd en opgenomen konden worden. 

Meer over dit onderwerp

Een zelfstandig én waardig bestaan: het verhaal van Zawadi
© E. Koka / HI
Integratie Revalidatie

Een zelfstandig én waardig bestaan: het verhaal van Zawadi

Zawadi woont in het Keniaanse vluchtelingendorp Kakuma, waar ze een klein bedrijfje runt. Met de steun van Handicap International kon ze enkele opleidingen volgen zodat ze haar zelfstandige activiteiten kon heroppikken en zich beter wapenen tegen de gevolgen van COVID-19.

Lokale werknemers van HI zorgen dat bewoners vluchtelingendorpen met een beperking opnieuw mobiel zijn
© E. Sellers / HI
Revalidatie

Lokale werknemers van HI zorgen dat bewoners vluchtelingendorpen met een beperking opnieuw mobiel zijn

Andrew Mwangi is als orthoprothesist aan de slag bij Handicap International. In de Keniaanse vluchtelingendorpen Kakuma en Kalobeyei helpt hij personen met een beperking aan een orthese of prothese.

Maggie, directrice HI Kenia: "Het zou makkelijker zijn als ik een man was"
© HI
Gezondheid Integratie Revalidatie

Maggie, directrice HI Kenia: "Het zou makkelijker zijn als ik een man was"

Naar aanleiding van World Humanitarian Day, de Internationale Dag van de Humanitaire Hulp, op 19 augustus, gingen we zitten voor een gesprek met de Keniaanse Margaret Nguhi. “Maggie” zet zich als verantwoordelijke van de projecten van Handicap International in voor andere mensen in haar land.