Eric Weerts

Hoe ben je bij Handicap International terecht gekomen?

Tijdens mijn studies kinesitherapie kwam ik voor het eerst in aanraking met Handicap International, dat toen volop bezig was met de opstart van hun kantoor in Brussel. Op scholen, zoals de mijne, kwamen ze langs om kinesisten te werven voor hun buitenlandse projecten. Die presentaties maakten indruk op mij, en zijn mij in de jaren nadien bijgebleven. 

Daarnaast speelde de dienstplicht een rol; in die tijd was het gebruikelijk om eerst je legerdienst te vervullen voordat je een carrière begon. Handicap International bood de mogelijkheid om in plaats daarvan een burgerdienst in het buitenland te doen. In 1991 tekende ik een contract voor twee jaar en vertrok ik naar Thailand. Tot 2012 werkte ik in Zuidoost-Azië aan verschillende projecten. Sinds 2012 ben ik terug in Brussel, waar ik als revalidatie-expert voor noodsituaties en conflicten werk vanuit het hoofdkantoor.

Wat houdt die functie precies in?

Binnen mijn rol geef ik twee soorten ondersteuning. Enerzijds aan onze eigen revalidatieprojecten in het buitenland, en anderzijds aan projecten onder samenwerking. Met Artsen Zonder Grenzen België bijvoorbeeld: Al verschillende jaren werken de specialisten van beide organisaties samen in ziekenhuizen en revalidatiecentra. Een win-win situatie, want door overleg tussen onze specialisten krijgen de patiënten na het medische traject een directe opvolging in de revalidatiefase. 

Concreet ben ik verantwoordelijk voor de uitbouw van de revalidatieafdeling. Ik werf lokale specialisten aan en, indien nodig, expats. Daarnaast stel ik een financieel plan op voor de operationele kosten en de aanvoer van materiaal, met een sterke focus op het versterken van de technische expertise van het interdisciplinair team. Dit alles om de beste resultaten te bereiken voor de revalidatiebehoeften van de patiënten, hun families en hun omgeving.

Welke rol speelt revalidatiezorg in de context van noodsituaties?

Bij conflictgebieden en natuurrampen treffen we vaak mensen aan in ziekenhuisbedden. Zij hebben nood aan revalidatiezorg maar krijgen geen prioriteit omdat anderen dringendere medische hulp nodig hebben. Toch moet het revalidatieproces zo vroeg mogelijk worden opgestart, om mobiliteit te herstellen en de persoon te helpen omgaan met de huidige situatie. Het gaat niet alleen om het herstel van de patiënt, maar ook om preventie. Het is essentieel om de risico's van complicaties in de eerste dagen of maanden te identificeren en te beheren. 

Hoe gaat Handicap International te werk in noodsituaties?

Binnen Handicap International zetten we revalidatiezorg steeds vaker al in een vroeg stadium in bij natuurrampen of in conflictgebieden. Waar we vroeger vooral bezig waren met basisbehoeften en evaluaties, hebben we nu een gespecialiseerde rol gevonden in het preventief werken aan mobiliteitsherstel en het ondersteunen van mensen met een handicap die hun hulpmiddelen zijn kwijtgeraakt of niet meer kunnen gebruiken. Deze tweezijdige focus geeft een unieke toegevoegde waarde aan onze organisatie. 

Wordt er genoeg erkenning gegeven aan dat werk? Revalidatiezorg is niet het eerste woord dat in ons opkomt wanneer we spreken over noodhulp...

Dat klopt. Jarenlang hebben kinesisten moeten vechten tegen de bierkaai. Je moest je bewijzen want buiten Europa werden onze opleidingen niet erkend. Veel van mijn collega’s, die in Zuidoost-Azië afstudeerden met goede diploma’s, kregen binnen de humanitaire context niet hetzelfde statuut, waardoor hun kennis niet altijd maximaal kon worden ingezet. Vroeger keek men naar praktische vaardigheden van een kinesist zoals manuele therapie of het geven van revalidatieoefeningen. Maar in humanitaire contexten is revalidatiezorg veel meer dan kinesitherapie alleen. Het is een middel om mensen handvaten te geven om hun leven weer in handen te nemen en te leren leven met hun handicap.  

Merk je dat dit ondertussen verbeterd is?

Door het aanbieden van specifieke opleidingen voor kinesisten en lobbywerk, hebben organisaties als Handicap International een doorbraak kunnen forceren. Een voorbeeld hiervan is de resolutie van de Wereldgezondheidsorganisatie uit 2023. Die erkent revalidatiezorg wereldwijd en spoort landen aan om het benodigde beleid en structurele middelen te voorzien, zodat meer mensen de zorg krijgen die ze nodig hebben.

Toch blijft het in sommige landen en regio’s moeilijk om politiek en administratief gezien een voet aan de grond te krijgen, zoals het Oosten van Congo, Somalië, Soedan, de noordelijke Sahara...  De problemen op gebied van toegankelijkheid, conflict en persoonlijke veiligheid zijn zodanig groot dat de prioriteiten rond mensen met een beperking daar helemaal niet bestaan. Het is daarom belangrijk om ons communicatie- en beleidswerk voort te zetten en onze connecties, in omliggende landen en met lokale organisaties, te gebruiken om de context ook daar te verbeteren.

Waarom is revalidatiezorg zo belangrijk?

Revalidatiezorg is relevant voor iedereen, niet alleen voor mensen met verwondingen. Iedereen kan ooit in een situatie terechtkomen waarbij revalidatiezorg nodig is, bijvoorbeeld na een ongeluk of bij het ouder worden. Naarmate mensen ouder worden, worden motorische functies en beweging moeilijker. Revalidatiezorg is belangrijk om hiermee om te gaan en zich aan te passen. In de afgelopen 30 jaar heb ik gezien hoe de rol van revalidatie sterk is veranderd en uitgebreid. Kinesisten, ergotherapeuten en andere professionals spelen een steeds grotere rol.

Op 9 oktober strik jij Blauwe Veters voor Handicap International. Wat heeft je overtuigd om mee te doen met onze campagne? 

Daar hoefde ik niet lang over na te denken. De Blauwe Veter is een symbool dat ik al heel lang ken. Sinds de eerste campagne, 25 jaar geleden, is de Blauwe Veter voortdurend aanwezig in mijn leven. Hij vertegenwoordigt niet alleen de verdiensten van Handicap International op het gebied van revalidatiezorg, maar ook de voortdurende noodzaak ervan. Nieuwe uitdagingen, zoals het toenemend aantal conflicten en natuurrampen door klimaatverandering, verhogen de vraag naar revalidatiezorg. Het is daarom het moment om de Blauwe Veter opnieuw in de kijker te zetten, ons engagement te herbevestigen en de aandacht te richten op wat nog gedaan moet worden.

Welke boodschap wil je nog meegeven?

Achter mijn gezicht schuilt het verhaal van talloze mensen met wie ik heb samengewerkt, de meesten van hen lokale collega's in de landen waar we actief zijn. Van de 5000 mensen die vandaag voor de organisatie werken, is het aantal mensen met mijn profiel zeer klein. Ondanks de risico's van hun werk – jaarlijkse rapporten tonen aan dat onze medewerkers steeds vaker het doelwit worden van geweld tijdens hun humanitaire taken – zetten zij zich dagelijks in voor Handicap International. Ook is het is belangrijk te beseffen dat er een breed netwerk van medewerkers en partners achter ons staat, zoals collega’s van andere organisaties, ministeries en ziekenhuizen. Hun impact is enorm, maar vaak onzichtbaar. Ik wil het gezicht zijn van deze onzichtbare helden.