Vrouwen maken mijnen onschadelijk in Mozambique

In een uitgestrekt land als Mozambique is ontmijning een bijzonder gespecialiseerde en arbeidsintensieve klus. In 2010 werd het ontmijningsteam van Handicap International er fors uitgebreid. Ontmijning is traditioneel een mannenwereld, maar in Mozambique zijn maar liefst twaalf vrouwen als ontmijner aan de slag.

In 1992 maakte een vredesakkoord een einde aan een decennialange oorlog in Mozambique. Toch bleef het er op veel plaatsen levensgevaarlijk, want het land was bezaaid met landmijnen. Sinds 1998 is Handicap International actief in Mozambique, om landmijnen op te sporen en te vernietigen.

Altijd gefocust blijven

Mijnen opsporen en onschadelijk maken is geen baan voor doetjes. Rosa-Maria vertelt waarom ze de uitdaging aanging: “Het geeft een geweldig gevoel wanneer mensen kunnen terugkeren naar hun huis, of als landbouwers opnieuw aan de slag kunnen op hun velden.”

De vrouwen dragen beschermende kledij. Onder het speciale pak kan de temperatuur oplopen tot 40°C. Ondertussen moeten de ontmijners ten allen tijde geconcentreerd blijven. Het onderzoeken van één vierkante meter grond kan al gauw enkele uren in beslag nemen. Een flinke portie geduld en uithoudingsvermogen is onontbeerlijk.

Vooral op het platteland hebben achtergebleven mijnen een vernietigende impact. Landbouwers die na de oorlog terugkeerden naar hun land, gingen – noodgewongen – zo snel mogelijk aan de slag op hun gronden, om voedsel te produceren voor hun gezin.

Het team werkt telkens tien dagen aan één stuk, gevolgd door vier dagen vrijaf. De druk is hoog, maar de vrouwen zijn bijzonder trots op hun werk. “Driekwart van de bevolking in Mozambique is afhankelijk van landbouw. Op het platteland zijn heel wat mensen ondervoed, omdat ze hun land niet kunnen of mogen bewerken. Vroeger gebeurden er om de haverklap ongelukken tijdens het werk op het land. Daarom vind ik m’n werk als ontmijner bij Handicap International zo zinvol,” vertelt de 21-jarige Raufa.

Ontmijnen in hoog tempo

“Tegen 2014 wil de overheid het land ‘mijnenvrij’ verklaren. Een ambitieuze doelstelling. Maar we houden het tempo hoog,” verklaart Adérito Ismaël, verantwoordelijke voor het ontmijningsprogramma van Handicap International in Mozambique. “Het overgrote deel van de mijnen in Mozambique werd de afgelopen jaren onschadelijk gemaakt, maar toch moeten we blijven focussen. Mensen denken dat het nu overal veilig is, ze nemen steeds vaker onnodige risico’s. Met alle gevolgen vandien.”

Het opsporen en vernietigen van alle mijnen is essentieel om het land er helemaal terug bovenop te helpen. Onontplofte explosieven verlammen de economie en belangrijke infrastructuurwerken worden uitgesteld. Met het wegblijven van toeristen en buitenlandse investeerders loopt het land bovendien heel wat inkomsten mis.