"Burgers in Oekraïne zullen nog decennialang de gevolgen dragen van clustermunitie"
De Verenigde Staten kondigden de overdracht van clustermunitie aan Oekraïne aan. Handicap International is zeer bezorgd over deze beslissing.
Een BLU 63 2 clustermunitie. Dit Amerikaanse clusterwapen bevat ongeveer 115 gram springstof en is ontworpen om te ontploffen tijdens de impact of kort erna. | © Z. Johnson / HI
Een onderscheid tussen militairen en burgers wordt door clustermunitie niet gemaakt. Volgens de Cluster Munition Monitor werden in 2021 maar liefst 149 burgers gedood of verwond door deze oorlogswapens. Tot 40% van de clustermunitie ontploft niet meteen bij de impact, waardoor de niet-ontplofte deeltjes voor nog zeer lange tijd na het einde van een conflict een ernstige bedreiging zorgen voor de lokale bevolking.
"Handicap International veroordeelt het besluit van de Biden-administratie om clustermunitie over te dragen aan Oekraïne. Clustermunitie is een van de meest schadelijke wapens voor burgers. Ze zijn inherent willekeurig en vormen een ernstig risico voor burgers omdat ze, nog lang na de afloop van het conflict, slachtoffers kunnen maken. Handicap International zet zich al meer dan 40 jaar in voor de slachtoffers van clustermunitie. Voor ons is dit in de eerste plaats een humanitair probleem: clustermunitie zorgt niet alleen voor de dood van onschuldige burgers, maar verhindert daarnaast ook de noodzakelijke hulpverlening door veel humanitaire organisaties in Oekraïne."
- Anne Héry, directeur beleidsdienst Handicap International
90% van de slachtoffers zijn burgers
Burgers worden altijd het zwaarst getroffen door clustermunitie. Een overgrote meerderheid van de slachtoffers van deze wapens, zo'n 90%, zijn immers burgers. De helft van de doden en gewonden zijn kinderen. In al deze gevallen gaat het om ongevallen met achtergebleven resten. 2021 kende in totaal maar liefst 149 slachtoffers: Syrië telde 37 gevallen, gevolgd door 33 in Irak en 30 in Laos. Vanwege problemen met het registreren van slachtoffers, wordt verwacht dat dit aantal in werkelijkheid veel hoger ligt. Daarnaast meldt Cluster Munition Monitor ook slachtoffers in acht andere landen en gebieden, waaronder Jemen, Libanon, Nagorno-Karabach en Tadzjikistan.
Wat is clustermunitie?
Clustermunitie is een lading mini-explosieven die gegroepeerd zit in een clusterbom, een soort container voor explosief materiaal. De clusterbom of container kan een obus, een raket of een ander projectiel zijn. Een clusterbom wordt uit een vliegtuig gedropt of over land afgevuurd. Tijdens de vlucht gaat ze open en geeft ze haar lading clustermunitie vrij, waardoor grote oppervlakken op een volstrekt willekeurige manier met een bommentapijt worden bedekt. Niet alle explosieven zijn ontworpen om bij inslag te ontploffen. Sommige hebben tijdvertragingsmechanismen die op uren, dagen of zelfs maanden kunnen worden ingesteld. Dit creëert een bijkomend, langdurig gevaar voor burgers.
Het Verdrag van Oslo, dat opgesteld werd in december 2008, verbiedt het gebruik, de opslag, de overdracht, de productie en de distributie van clustermunitie. Anno 2023 wordt het onderschreven door 123 landen.
