Beperkte toegang tot gezondheidszorg door oorlog in Oekraïne
Twee jaar na de invasie van Rusland nemen de gezondheidsbehoeften van personen in Oost-Oekraïne enorm toe.
Antonina Kolytova, 68 jaar, uit Vuhledar, krijgt een revalidatie- en mobiliteitssessie van kinesitherapeut Maria Topka. Novomoskovsk, Oekraïne. | © T. Nicholson / HI
Antonina ontvluchtte samen met haar man hun woning in Vuhledar, een dorpje aan de frontlinie. Ze zochten hun toevlucht in Novomoskovsk, een industriestadje met zo'n 70.000 inwoners, op 25 kilometer van Dnipro. Het echtpaar is in de zestig en verblijft nu in een oud gebouw dat enkel toegankelijk is met een lift, maar niet geschikt is voor mensen met mobiliteitsproblemen. Antonina heeft kanker en kreeg een chemotherapiebehandeling toen het conflict losbrak. Kort na hun verhuis naar Novomoskovsk kreeg ze een beroerte
In hun nieuwe huis hebben ze het bed, de zetel en het toilet naar de woonkamer verhuisd om Antonina zo min mogelijk te belasten. De laatste tijd voelt Antonina's hand koud en gevoelloos aan. "Mijn hand voelt niet echt aan als mijn eigen hand." Antonina probeert het vreemde gevoel te beschrijven. "Het is alsof het in een handschoen zit." Antonina lijdt aan het carpaletunnelsyndroom, een knelling van de handzenuw dat tintelingen en een verdoofd gevoel veroorzaakt in de hand. Mogelijk ontstond het door de beroerte die ze kreeg, of door het infuus dat ze haar in het ziekenhuis gaven.
Maria Topka is 22 jaar en kinesitherapeut bij Handicap International. Ze is al enkele keren langsgegaan bij Antonina voor individuele revalidatiesessies. Ze toont haar ook hoe ze de spieroefeningen zelfstandig kan uitvoeren en opvolgen tussen twee bezoeken door. Naast deze aangepaste revalidatiezorg zorgde Handicap International voor een mobiele toilet en een rollator zodat haar dagelijkse leven iets aangenamer wordt.
Een beperkte toegang tot gezondheidszorg is één van de grootste humanitaire behoeften die de teams van Handicap International Oekraïne waarnemen. "Vooral in de landelijke gebieden, zones die dicht bij de frontlinie liggen of oblasten die grenzen aan Rusland is het probleem groot", zegt Rhiain Moses, Projectmanager in Dnipro.
Kleine mirakels zijn mogelijk
Het zijn mensen als Antonina die het meeste risico lopen om uitgesloten te worden tot aangepaste gezondheidszorg. De mobiele teams van Handicap International in Oost-Oekraïne proberen hen zo efficiënt mogelijk te ondersteunen. Sinds haar opstart van een noodhulpinterventie in Oekraïne in februari 2022 heeft de organisatie er al meer dan 12.000 revalidatiesessies uitgevoerd.
Deze regelmatige opvolging werpt geregeld vruchten af, en zorgt soms zelfs voor kleine wonderen. Zoals in het geval van de 36-jarige Serhii, die met zijn moeder in een opvangcentrum voor ontheemden in Pavlorad woont. Samen hebben ze al meer dan tien jaar oorlog meegemaakt. Serhii was aan de slag als kok toen op 30 januari 2016 zijn leven compleet veranderde. Een raket sloeg in op zijn woonplaats Avdiivka en Serhii werd weggeblazen door de schokgolf. Hij viel slecht neer en raakte ernstig gewond. Door de hevigheid van de gevechten waren er geen dokters meer in de stad. Het duurde vijf dagen vooraleer een neuroloog uit Kramatorsk - een stad op 80 km ten noorden van Avdiivka - toekwam. Een evacuatie was niet mogelijk en daarom werd Serhii ter plaatse geopereerd. Hij onderging een craniectomie: een deel van zijn schedel moest verwijderd worden om hem in leven te houden. Metalen platen houden nu zijn schedel op zijn plaats.
Er was nog weinig hoop dat de man nog ooit zou kunnen stappen. Maar dankzij veel revalidatieoefening, zette Serhii onlangs opnieuw zijn eerste stappen.
"Verminderde toegang tot basisbehoeften zoals medische zorg heeft ernstige gevolgen," zegt Irina Yashchuk, Projectmanager gezondheid in Oost-Oekraïne. "Het zorgt voor een algemene verslechtering van de gezondheid van mensen en de verergering van chronische ziekten of zelfs het ontstaan van nieuwe ziekten. Ook chronische stress in de context van een voortdurende oorlog kan de gezondheid van mensen aantasten en hen zowel psychisch als fysiek verzwakken."