Genevieve Lubawa (50 jaar)

‘Als ik met mijn driewieler door het dorp rijd, roepen de kinderen: laat notre handicapée passeren.’ Tot voor kort moest Geneviève, die dertien jaar geleden een landmijnongeval had, zich op haar knieën verplaatsen. Nu is ze ‘la grandmère’ van het dorp.

Dertien jaar geleden is Geneviève met een tiental mensen voor het oorlogsgeweld op de vlucht naar Goma. Op een gegeven moment moet Geneviève plassen en trekt ze het struikgewas in. Daar trapt ze op een mijn. De explosie is hevig. Geneviève verliest een been, haar andere been is zwaar gewond en ze kan haar ene hand nauwelijks nog bewegen.

Hoewel Geneviève in haar leven nog nooit een kinesist heeft gezien, dompelt ze sinds dan elke dag haar hand in warm water en masseert ze haar handspieren plichtsgetrouw. ‘Als ik dat niet doe, verandert mijn hand in een steen en wordt de pijn ondraaglijk. Ik ben altijd blij als het volle maan is, want dan zijn de pijnstoten minder erg.’

Na haar verblijf in het ziekenhuis, heeft Geneviève haar man nooit meer gezien. Ze woont in Sasha (Masisi) waar haar schoondochter voor haar zorgt. ‘ Ik weet dat ik geen uitzondering ben. Zo gaat dat hier in Congo. Zodra een vrouw een probleem oploopt, gaat de man ervandoor.’

Ook van buitenaf krijgt ze neerbuigende blikken als ze zich op haar knieën door het dorp sleept. Lange afstanden doet ze in de heuvelachtige streek hoe dan ook niet, zeker niet in het droge seizoen, want dan krijgt ze brandwonden op haar knieën. Ze schaamt zich ook. ‘Ik verplaats me als een baby.’

Aan haar eenzaamheid komt een einde als ze hulp krijgt van Handicap International. Ze krijgt wat huishoudspullen en een degelijke matras, haar toilet wordt aangepast en haar winkeltje krijgt een stevige boost. Voor een prothese komt ze niet in aanmerking, want haar andere been is niet stevig genoeg. Maar in de plaats krijgt ze een handfiets waardoor ze zich niet langer op haar knieën hoeft te verplaatsen.

Omdat ze nauwelijks kracht kan zetten op haar handen, heeft ze hulp nodig en moet iemand haar duwen. Maar dat is geen probleem. ‘De kinderen van het dorp die me ooit wantrouwig aankeken, staan nu te popelen om mij te helpen. Ze duwen mij tot bij mijn familie en vrienden. En als iemand in de weg staat, roepen ze; uit de weg, laat notre handicapée passeren. En soms noemen ze me zelfs notre grandmère.’