Zware verwoestingen in Aden, in het zuiden van Jemen. De 7 jaar durende oorlog in Jemen heeft de grootste humanitaire crisis ter wereld veroorzaakt. De omvang van de vernietiging van de infrastructuur door massale bombardementen en beschietingen in bevolkte gebieden, en ook de verontreiniging door explosieven zijn enorme uitdagingen die moeten worden overwonnen. | ©Isna Agency / HI
Douglas Kilama, Risk Education Coordinator bij HI, legt uit hoe explosieve wapens een effect hebben op Jemen en op de burgers.
Wat is de omvang van de verontreiniging in Jemen?
Het is onmogelijk om een exact idee of zelfs een schatting te geven van de verontreiniging wegens de huidige gevechten en de onmogelijkheid om gegevens te verzamelen. Maar er wordt aangenomen dat Jemen een van de zwaarst verontreinigde landen ter wereld is.
Ik ben geschokt door de verscheidenheid van de verontreiniging hier: mijnen, geïmproviseerde mijnen en explosieven, achtergelaten explosieven, onontplofte munitie, clustermunitie enzovoort. De omvang van de verontreiniging door geïmproviseerde mijnen is onvoorstelbaar. Een analyse van ongeveer 2.400 geïmproviseerde explosieven sinds 2017 toont aan dat het in 70% van de gevallen om mijnen gaat: dat betekent dat ze tot ontploffing gebracht worden door de aanwezigheid, nabijheid, of aanraking van een persoon of voertuig.
De verontreiniging is vooral hoog langs de westkust van Jemen, in de buurt van de strategische haven van Hodeidah, in het gouvernement Taiiz en recenter rond Marib, waar er hevig gevochten werd in 2020. Deze mijnen worden op een traditionele manier gebruikt: om de vooruitgang van de vijandige troepen te vertragen of te blokkeren of om een strategisch punt te beschermen. We krijgen ook berichten over zeemijnen en geïmproviseerde zeemijnen in Mokha en Hodeida. Burgers zijn altijd de voornaamste slachtoffers van deze verontreiniging.
Hoe worden deze explosieven gemaakt?
Er zijn in Jemen grote voorraden van explosieve munitie die niet ontploft of gewoon achtergelaten zijn. Ze kunnen gebruikt worden als basisproduct om geïmproviseerde explosieven te maken. Na luchtbombardementen kunnen restanten van ontplofte bommen ook gebruikt worden als materiaal voor de productie van deze geïmproviseerde explosieven. Maar het zijn niet enkel de partijen bij gewapende conflicten die mijnen inzetten. Recent gaven deskundigen van de VN aan dat er een toenemend gebruik is van geïmproviseerde explosieven door criminele groeperingen.
Waar en hoe gebeuren incidenten met mijnen?
De UN Humanitarian Needs Overview for Yemen (overzicht van de VN van de humanitaire noden voor Jemen) maakte melding van 1300 burgers “betrokken bij incidenten met landmijnen of explosieve resten” in 2020. De meeste ongelukken gebeuren tijdens dagelijkse activiteiten: naar een bron gaan om water te halen, aan akkerbouw of veeteelt doen, het gebruik van publieke infrastructuur zoals wegen, gebouwen, onderwijs of gezondheidsdiensten. Ongevallen gebeuren zowel in stedelijke als in landelijke gebieden. Voor de meerderheid van de bevolking is de aanwezigheid van deze verontreiniging nieuw, en ze weten niet hoe ze er moeten mee omgaan. Ze kennen het gevaar ervan niet. Er zijn dringend opleidingen nodig over de risico’s om ongelukken te vermijden en de bevolking te beschermen.
Welke actie onderneemt HI tegen deze verontreiniging?
We zullen in maart bewustmakingscampagnes starten in de districten Al-Mokha en Al Khokha in de gouvernementen Taiiz en Hodeidah, en in de gouvernementen Hajjah, Sanaa en Aden. Acht teams van elk twee medewerkers zullen bewustmakingscampagnes leiden in ziekenhuizen, scholen en openbare infrastructuren. We plannen ook huis-aan-huis-sessies in het zuiden, en met intern ontheemde mensen in kampen, want er zijn nog altijd grote migraties naar en van Hodeidah en Taiiz.
De boodschappen zijn heel eenvoudig: Eerst tonen we het publiek foto’s van explosieven om de bedreigingen te herkennen: Stop, ga er niet naartoe of raak het niet aan, waarschuw anderen in de omgeving om er niet naartoe te gaan of het aan te raken, zorg dat je de plaats kan herkennen door een waarschuwingsteken te plaatsen op een veilige afstand, ga terug langs de weg vanwaar je gekomen bent en zoek een veilige route. Meld de plaats van het voorwerp aan de autoriteiten.
We maken het publiek ook bewust van gebruikelijke plaatsen waar deze zaken het meest gevonden worden door hen te leren hoe ze waarschuwingstekens kunnen herkennen en ook indicaties die aangeven dat er mogelijke explosieven aanwezig zijn in hun buurt en hoe ze die kunnen vermijden.
Over Douglas Kilama
Douglas Kilama werkt als Risk Education Coordinator voor HI in Jemen. Hij is gevestigd in Sanaa.
Kilama heeft 20 jaar ervaring in de humanitaire sector en is gespecialiseerd in risico-educatie rond ontplofbare munitie, slachtofferbijstand en de bescherming van kinderen met betrekking tot gewapende strijdkrachten of groepen. Naast Jemen heeft hij ook gewerkt in Angola, de Democratische Republiek Congo, Jordanië, Libië, Somalië, Soedan, Syrië en Oeganda.
Hij behaalde een Master in Diplomacy and International Studies aan de Uganda Martyrs University.
