Steeds meer mensen uit hun huizen gedwongen
Wereldwijd zijn meer dan 80 miljoen mensen gedwongen ontheemd, een verdubbeling ten opzichte van 10 jaar geleden. Dat blijkt uit de cijfers die de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties (UNHCR) in december 2020 publiceerde.
Adnan Al Hussein en zijn dochter Nada wonen in een vluchtelingenkamp in Libanon. In 2013 ontvluchtten ze hun woning in Idlib, Syrië | © K.Holt / HI
Verdubbeling op 10 jaar
De voorbije jaren steeg het aantal vluchtelingen en ontheemden dramatisch tot 80 miljoen, tegenover 42 miljoen in 2012 [1]. Naast de explosieve stijging van het aantal ontheemden is er nog een verontrustende vaststelling: velen van hen zijn langdurig ontheemd. Geweld, mensenrechtenschendingen, het klimaat, natuurrampen en voedselonzekerheid behoren tot de hoofdoorzaken die mensen ertoe aanzetten op de vlucht te slaan.
Vluchtelingen en “intern ontheemden”
In het humanitair recht wordt een onderscheid gemaakt tussen vluchtelingen, mensen die hun huis ontvluchten en een grens oversteken om in het buitenland een toevluchtsoord te zoeken; en intern ontheemden, mensen die ontheemd zijn in hun eigen land. Van de 80 miljoen ontheemden die door de UNHCR worden genoemd, zijn er 45,7 miljoen ontheemd in hun eigen land.
Ontheemd voor een lange periode
Steeds meer mensen zijn jarenlang ontheemd: het meest emblematische voorbeeld is het Kakuma-vluchtelingenkamp in Kenia. Dat werd opgericht in 1992 en is uitgegroeid tot een heuse stad. Het is een van de grootste vluchtelingenkampen ter wereld en telt meer dan 180.000 bewoners. Het kamp bestaat uit mensen uit Soedan, Oeganda, Eritrea, Rwanda, Oeganda, Ethiopië, Somalië en Congo.
Vijf belangrijkste landen
Meer dan twee derde van alle vluchtelingen (mensen die hun land ontvluchten en een grens oversteken) kan teruggebracht worden tot slechts vijf landen: Syrië (6,6 miljoen), Venezuela (3,7 miljoen), Afghanistan (2,7 miljoen), Zuid-Soedan (2,3 miljoen) en Myanmar (1,0 miljoen). De voorbije jaren hebben 4,5 miljoen mensen Venezuela ontvlucht, waaronder 138.600 vluchtelingen, 808.200 asielzoekers en 3,6 miljoen Venezolanen.
39% van alle vluchtelingen wordt opgevangen door vijf landen: Turkije, Colombia, Pakistan, Oeganda en Duitsland.
Ontheemden met een beperking
Van de 80 miljoen vluchtelingen heeft ongeveer 15% een beperking. In conflictsituaties ligt dit aantal nog veel hoger. Wereldwijd zijn naar schatting 12 miljoen mensen met een beperking ontheemd door conflicten en vervolging.
Gedwongen ontheemding treft hen onevenredig hard. Personen met een beperking lopen vaak meer risico op geweld, uitbuiting en misbruik. Ze worden ook geconfronteerd met obstakels bij de toegang tot basisvoorzieningen en ze worden vaak uitgesloten van onderwijs en werk.
Humanitaire organisaties zoals HI zijn vaak de laatste toevlucht voor ontheemde kwetsbare personen, waaronder personen met een beperking, die afhankelijk zijn van humanitaire hulp om te overleven.
[1] https://www.unhcr.org/be/wp-content/uploads/sites/46/2020/07/Global-Trends-Report-2019.pdf p.7