© T. Freteur / HI
De 10-jarige Daïsane woont in Lemba, een buitenwijk van de Congolese hoofdstad Kinshasa. Ze werd geboren met klompvoeten, een misvorming waarbij beide voeten naar onder zijn gedraaid en de tenen naar binnen wijzen. Dat maakt stappen bijzonder moeilijk, bijna onmogelijk. Daïsane werd meerdere keren geopereerd, helaas zonder succes. In 2021 ontmoette een team van Handicap International het meisje. Ze bezorgden haar een rolstoel met ingebouwd tafeltje en voetsteun. Zo werd Daïsane zelfstandiger, kan ze gemakkelijker schrijven vanuit haar rolstoel en worden haar enkels ondersteund.
De zorgzame oudere zus
Vasli, de oudere zus van Daïsane, is 27 jaar en heeft een rechtendiploma op zak. Tot voor kort werkte ze als parlementslid in de jongerenraad van Lemba. Vasli is zeer betrokken bij de gemeenschap en is dan ook zeer benieuwd hoe bepaalde problemen in Europa worden aangepakt. Ze zou graag andere landen bezoeken om inspiratie op te doen om zo de situatie in haar eigen gemeenschap te verbeteren.
Maar naast haar engagement in haar gemeeschap staat ze ook altijd klaar voor haar jongere zus Daïsane.
"Voordat ze een rolstoel had, kon ze zich enkel voortbewegen door op haar handen te duwen en zich op de vloer voort te slepen. Ze kon zich amper verplaatsen. Bij het krijgen van haar rolstoel, enkele weken geleden, verscheen er dan ook een grote glimlach om haar gezicht." - Vasli, Daïsane's zus
Daïsane werd veel zelfstandiger en kon zich eindelijk zelf verplaatsen. In huis, maar net zo goed op school. "Toen Daïsane vroeger naar school ging, moest dat met een mototaxi gebeuren. Dat was uiteraard een kostelijke zaak. Nu kan ze in haar rolstoel naar school. De tocht duurt wel een uur, maar het bespaart ons een pak geld. Daïsane is nog maar tien jaar, dus voorlopig gaat er nog iemand met haar mee", zegt Vasli.
De uitdagingen van gratis onderwijs
Eénmaal aangekomen op school geraakt Daïsane gemakkelijk in het klaslokaal dankzij het hellend vlak in beton dat HI aan de school heeft laten bouwen. En dat is niet het enige wat onze organisatie heeft gedaan om de school inclusiever te maken voor rolstoelgebruikers. Er werden ook grotere klasborden geïnstalleerd zodat deze ook vanuit een rolstoel goed bereikbaar zijn. Ten slotte kregen ook de leerkrachten van de school een opleiding over hoe ze les kunnen geven, rekening houdend met de noden van leerlingen met een handicap.
In 2019 voerde de Congolese overheid het gratis onderwijs in. Tot dat moment moesten ouders schoolgeld betalen waarmee de scholen op hun beurt de lonen van hun leerkrachten betaalden. Nu worden leerkrachten rechtstreeks betaald door de overheid en wordt ook de infrastructuur gefinancieerd. Een grote vooruitgang, al bracht het voor de schooldirecteur ook heel wat moeilijkheden met zich mee:
"Vroeger telde onze school ongeveer 600 leerlingen. Na de invoering van het gratis onderwijs, verhoogde dit aantal tot ongeveer 1.100 leerlingen. Niemand was voorbereid op zo'n enorme stijging. Onze leerkrachten moeten soms lesgeven aan 60 leerlingen tegelijkertijd. Geen gemakkelijke uitdaging."
De school krijgt 35 dollar per maand om de hele infrastructuur te onderhouden en om schoolgerief te kopen. Dit is een zeer laag bedrag en kan niet voldoen aan de behoeften van de school die dus steeds meer leerlingen telt. Al past iedereen zich aan, zowel de leerlingen als de leerkrachten. Ondanks het hoge aantal leerlingen in haar klas, ziet 'Madame Agnès' vooruitgang bij Daïsane, en nog meer sinds ze de rolstoel met aangepast tafeltje heeft gekregen:
"Dankzij de rolstoel kan ze ook eindelijk mee naar buiten tijdens de pauze en moet ze niet langer alleen binnenblijven, zoals vroeger wel het geval was."
Madame Agnès zegt dat ze zoveel mogelijk doet om Daïsane in de klas te integreren. Zo kan ze met haar rolstoel vanop de eerste rij de lessen volgen. Net als alle andere leerlingen.
