Welk standpunt neemt België in bij politieke verklaring?

De gesprekken tussen internationale organisaties, het maatschappelijk middenveld en meer dan 65 landendelegaties, waaronder België, hebben tot reële vorderingen geleid. Nu de oorlog in Oekraïne illustreert hoe dramatisch de gevolgen van bombardementen in dichtbevolkte gebieden zijn, erkennen de staten dat er dringend actie ondernomen moet worden tegen deze praktijken die burgers slachtofferen.

Vele landen lijken bereid om het gebruik van de zwaarste explosieve wapens in dichtbevolkte gebieden te verbieden. Ook zijn er veel landen die akkoord lijken te gaan om hun methoden wat het gebruik van explosieve wapens in bevolkte gebieden betreft te delen. Zij erkenden ook dat een internationale overeenkomst slechts het begin zou betekenen van een lang proces ter verbetering van de bescherming van burgers tegen ontplofbare wapens in bevolkte gebieden, waarbij de aanneming van de overeenkomst moet worden gevolgd door de uitvoering ervan.

“België moet zich engageren om een eind te maken aan het lijden van burgers door bombardementen en beschietingen”

De parlementsleden Samuel Cogolati (België), Julien-Hubert de Laferrière (Frankrijk) en Stewart McDonald (Verenigd-Koninkrijk) namen aan de besprekingen deel als vertegenwoordigers van de 300 parlementsleden uit Europese landen die een gezamenlijke verklaring ondertekenden waarin zij er bij hun regeringen op aandringen een standpunt in te nemen tegen bombardementen in stedelijke gebieden. Zij benadrukten het "systemische" karakter van de schade die door explosieve wapens in bevolkte gebieden wordt aangericht en herhaalden dat een krachtige internationale overeenkomst nodig is.

De bijna definitieve tekst van de verklaring zal tijdens een laatste overleg in juni worden gedeeld. Handicap International zal intussen met de betrokken staten blijven overleggen om ervoor te zorgen dat de tekst een concrete impact heeft op de situatie van burgers in conflictgebieden.

België

“Handicap International blijft bezorgd over het standpunt van de Belgische regering, die niet tegemoetkomt aan de verwachtingen en eisen van haar parlementsleden, zoals die zijn geformuleerd in een resolutie die in mei 2021 door een zeer grote meerderheid van de parlementsleden werd aangenomen.

“Er werd de dagen voordien ook uitgekeken naar het standpunt van België", vertelt Marion Guillaumont, Disarmament Advocacy Officer bij Handicap International. “Onze ngo verheugt zich over de steun van de Belgische regering op het gebied van bijstand aan slachtoffers en toegang tot humanitaire hulp, overeenkomstig de verbintenissen die de regering in het verleden is aangegaan. Onze organisatie blijft echter bezorgd over het standpunt van de Belgische regering, die niet voldeed aan de verwachtingen en eisen van haar parlementsleden, zoals deze zijn geformuleerd in een resolutie die in mei 2021 door een zeer grote meerderheid van de parlementsleden werd aangenomen."

"Door zich alleen te concentreren op duidelijke schendingen van het bestaande recht, houdt het Belgische standpunt geen rekening met de andere kant van de realiteit die de slachtoffers van stedelijke conflicten ervaren: zelfs wanneer deze wapens tegen een militair doelwit gericht zijn, zelfs wanneer ze "in overeenstemming met de wet" gebruikt worden, dan nog heeft het gebruik van deze wapens in stedelijke gebieden gedurende decennia verwoestende gevolgen voor hele bevolkingsgroepen.

"Door van humanitaire schade ten gevolge van het gebruik van explosieve wapens een loutere waarschijnlijkheid te maken (en geen systematische realiteit), dreigt dit standpunt de draagwijdte en het effect van deze tekst af te zwakken wat betreft de versterking van de bescherming van burgers in stedelijke conflictsituaties".

"Hoewel de meeste staten tijdens deze onderhandelingsronde een constructievere houding lijken te hebben aangenomen, roept Handicap International de Belgische regering op om een ambitieuzere verklaringstekst te steunen. Wij roepen België op zijn verantwoordelijkheid op te nemen in dit diplomatieke proces om de verwoestende humanitaire gevolgen van de bombardementen op de burgerbevolking op lange termijn aan te pakken".

Verwoestende humanitaire gevolgen

De tijd dringt om de laatste hand te leggen aan de internationale overeenkomst tegen het gebruik van zware explosieve wapens in dichtbevolkte gebieden. Het massale en herhaalde gebruik ervan is een van de belangrijkste oorzaken van aanhoudende humanitaire crises, en burgers zijn de voornaamste slachtoffers.

Steden in Oekraïne worden momenteel massaal gebombardeerd. Volgens de Verenigde Naties zijn sinds het begin van het conflict op 24 februari ten minste 1.000 burgers gedood en meer dan 2.200 gewond geraakt, maar de werkelijke cijfers liggen zeker veel hoger. Volgens de VN-missie voor toezicht op de mensenrechten in Oekraïne werden "de meeste geregistreerde burgerslachtoffers veroorzaakt door het gebruik van explosieve wapens met een groot inslaggebied, waaronder zwaar artillerievuur en meervoudige raketlanceersystemen, raketaanvallen en luchtaanvallen".

Vitale infrastructuur, zoals ziekenhuizen, huizen, watervoorzieningssystemen enzovoort, wordt vernietigd door willekeurige bombardementen. 12 miljoen mensen zijn al gevlucht naar buurlanden of andere delen van Oekraïne. Deze massale en systematische bombardementen op bewoonde gebieden hebben de ergste humanitaire crisis in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog teweeggebracht.

Volgens Action on Armed Violence (AOAV) behoort 90% van degenen die gedood of gewond worden door explosieve wapens in bevolkte gebieden, tot de burgerbevolking. De gewonden zullen waarschijnlijk levenslange handicaps en ernstige psychologische trauma’s oplopen.