De sterke hoop van Dorinne
De liedjes zijn vrolijk. De vrouwen zingen en klappen in de handen terwijl één vrouw op een emmer slaat en het ritme bepaalt. Het twintigtal vrouwen hier aanwezig hebben allemaal een dergelijk recipiënt voor hen, waaraan ze verbonden zijn met een tube. Het is een urinesonde. Tot voor hun operatie leden ze aan fistels. Ze worden hier de “femmes de l’arrière-cour” (“de vrouwen van de achterplaats”) genoemd.
De liedjes zijn vrolijk. De vrouwen zingen en klappen in de handen terwijl één vrouw op een emmer slaat en het ritme bepaalt. Het twintigtal vrouwen hier aanwezig hebben allemaal een dergelijk recipiënt voor hen, waaraan ze verbonden zijn met een tube. Het is een urinesonde. Tot voor hun operatie leden ze aan fistels. Ze worden hier de “femmes de l’arrière-cour” (“de vrouwen van de achterplaats”) genoemd.
Een fistel is een scheurwond die meestal ontstaat tijdens een bevalling. Vaak zijn complicaties, een lange bevalling of een slecht uitgevoerde keizersnede er de oorzaak van … maar ook een verkrachting kan fistels veroorzaken.
Concreet betekent dit dat vrouwen door die scheurwonde incontinent kunnen worden. Ook de sociale gevolgen zijn ernstig: ze ruiken niet fris, kunnen niet meer vrijen en in het ergste geval kunnen ze geen kinderen meer krijgen. Daardoor worden ze verbannen uit hun gemeenschap, verstopt en vaak zelfs verstoten door hun man.
We schatten dat in Burundi elk jaar 1200 vrouwen met fistels te maken krijgen. En dat zijn 1200 vrouwen die uitgesloten worden. Nochtans kan een relatief eenvoudige operatie het probleem oplossen, waardoor ze weer met opgeheven hoofd als vrouw door het leven kunnen gaan.
Dorinne was 18 jaar toen ze beviel van haar eerste kind. Zij en haar man waren superblij. Er ging echter van alles mis en ondanks de keizersnede - een gratis operatie die routine is geworden in Burundi – werd haar kind dood geboren. Dorinne keerde terug naar huis met een zwaar gemoed, zonder zich zorgen te maken over een voor haar miniem probleem: “Het bleef lekken,” zegt ze. “Ik dacht dat het wel vanzelf zou overgaan, maar het bleef duren.”
Al gauw werd de situatie erger. De buren porden haar man aan om Dorinne te verjagen, aangezien ze hem toch niet meer van nut was. En dus moest Dorinne terugkeren naar haar geboortedorp.
Op een dag kreeg ze bezoek van een vrouw die in de buurt woonde. Zij had “de ziekte” ook gehad. Maar op een dag vertelden de gemeenschapswerkers van Handicap International haar over een oplossing en namen ze haar mee om haar te verzorgen.
Ongeveer twee jaar geleden zette Handicap International een “fistelproject” op in samenwerking met twee andere organisaties: Artsen Zonder Grenzen (AZG) en Gynécologie sans Frontières (GSF). Handicap International trekt door de heuvels op zoek naar vrouwen. De gemeenschapswerkers leggen uit wat de operatie inhoudt, bereiden de vrouwen voor en brengen hen naar het ziekenhuis. Vanaf dat punt neemt een andere organisatie – AZG of GSF – het over voor de operatie. Daarna blijven de vrouwen minstens drie maanden in het ziekenhuis om te recupereren. Tijdens die periode worden ze begeleid en gevolgd door verplegend personeel van Handicap International dat waakt over hun herstel en hen voorbereidt op de terugkeer naar hun gemeenschap.
Voor Dorinne volstond een eerste operatie niet, en ondanks de goede vooruitgang kon ook de tweede operatie het probleem niet helemaal oplossen. Dorinne is een van de moeilijkste gevallen. Het kan immers gebeuren dat de fistels erg complex zijn of dat de vrouwen in het ziekenhuis aankomen, maar er al jaren mee rondlopen, waardoor de operatie moeilijk of zelfs onmogelijk is. Dorinne herstelt dus nu van de ingreep, samen met 35 andere vrouwen die in de loop van de voorbije weken geopereerd werden. Ze steunen elkaar, zingen, doen samen handwerk ... Hier heerst blijdschap, want de meeste vrouwen weten dat hun ellende achter hen ligt.
Dorinne gelooft dat de derde operatie de goede zal zijn. En daarna zal ze er alles aan doen om volledig te genezen. Maar ze weet dat het niet gemakkelijk zal zijn. Dorinne heeft al vrouwen zien terugkeren naar het ziekenhuis hoewel hun operatie volledig geslaagd was. Het is maar dat het revalidatieproces niet gemakkelijk is …
“Eerst en vooral moeten de vrouwen heel veel drinken”, aldus Caroline Duconseille, directrice van Handicap International in Burundi. “Vijf liter water per dag dat ze dan uitscheiden met behulp van een urinesonde. Maar daarna volgt het moeilijkste: om te vermijden dat de wonde opnieuw opengaat, mogen de vrouwen geen seks hebben gedurende drie maanden en mogen ze niet meer bevallen gedurende 1 jaar. Voor die vrouwen die ernaar hunkeren terug naar hun man te gaan, is het erg moeilijk om geen seks te hebben als ze elkaar weerzien … En dan hebben we het nog niet over het feit dat anticonceptiemiddelen niet echt gekend zijn in dit land.”
Ook Dorinne hoopt dat ze terug kan naar haar man. Wanneer hij op bezoek komt, praten ze erover: ze willen terug gaan samenwonen zodra Dorinne genezen is. Hoewel ze al twee jaar gescheiden van elkaar leven, houden ze nog steeds van elkaar. “Ik wil zeker nog kinderen”, zegt Dorinne. “Maar daarvoor moet Nyandwi, mijn man, geduld oefenen. Ik wil niet dat mijn herstel mislukt … Ik zal eerst terugkeren naar mijn ouders en pas als ik volledig hersteld ben, ga ik terug naar mijn man. En als hij niet wil wachten, heb ik gezegd dat hij gewoon op zoek moet gaan naar iemand anders!” Deze vastberadenheid staat in schril contrast met de verlegen vrouw die we in het begin leerden kennen. En die voortaan met een brede glimlach door het leven gaat.