De zusjes Chan Rithy en Chan Ratana

... hebben allebei een knieprobleem. Baby Chan Rithy zal ooit normaal kunnen stappen. Voor de elfjarige Chan Ratana komt hulp te laat.

Binnen in de hangmat ligt een meisje van drie maanden met haar beide beentjes in het gips. Chan Rithy heet ze. Door het gips ziet de binnenkant van haar billetjes helemaal rood. Buiten zit haar mama So Cheata. Met een lang touw wiegt ze de hangmat.

So Cheata gaat naar haar kindje toe en prevelt stil enkele onverstaanbare zinnen. Dan begint ze te vertellen. ‘Nadat mijn dochter was geboren, zag ik dat ze niet goed kon bewegen. Haar knietjes stonden in de foute richting.’

Toen ze zwanger was, ging So Cheata naar het Kantha Bopha ziekenhuis. Volgens Nou, de verantwoordelijke van het Happy Child project in Siem Reap, gaan de meeste vrouwen er voor een scan naartoe als ze zes maanden zwanger zijn. ‘De dokter zei me dat er een probleem was met de beentjes van mijn kindje’, zegt So Cheata.

Dag van het gezondheidscentrum

Chan Rithy weent. Haar moeder wast de baby en wrijft haar daarna helemaal in met babypoeder.

So Cheata ontmoette enkele medewerkers van Handicap International’s Happy Child project in het plaatselijke gezondheidscentrum. Dat was tijdens ‘de dag van het gezondheidscentrum’, door Handicap International georganiseerd. Op zo’n dag nodigt Handicap International een dokter van het provinciaal ziekenhuis uit om naar het gezondheidscentrum te komen en de mensen van het dorp te onderzoeken.

Een vrijwilliger van Handicap International had de moeder over die dag ingelicht. Het is die vrijwilliger die zwangere vrouwen en jonge moeders van het dorp regelmatig vormingen geeft zodat ze ziektes of handicaps bij hun kind sneller zouden herkennen. Of die hen doorverwijst naar het gezondheidscentrum, revalidatiecentrum of ziekenhuis.

In het gips

De medewerkers van het Happy Child project brachten de familie vervolgens in contact met iemand van het fysieke revalidatiecentrum in Siem Reap. Intussen heeft Chan Rithy al drie keer een nieuw gips gekregen. Haar vierde gips krijgt ze binnen enkele dagen. Het meisje zal normaal gezien weer volledig normaal kunnen stappen. Als de behandeling met gips niet lukt, dan zal ze geopereerd worden.

Chan Rithy ligt naast een altaartje met een foto van haar grootvader die tijdens het Rode Khmer regime is omgekomen. Vandaag is het een feestdag en wordt er voor alle familieleden gebeden, ook voor wie al gestorven is.

De familie heeft het niet altijd gemakkelijk. ‘Financieel hebben we het soms moeilijk, vertelt So Cheata. ‘Mijn man is muzikant en speelt op traditionele huwelijksfeesten. Vooral in het regenseizoen verdient hij weinig, want dan zijn er bijna geen trouwfeesten. Als ik niet genoeg geld heb om eten te kopen of mijn dochters naar school te laten gaan, dan leen ik bij de buren. In het droge seizoen betaal ik hen terug.’

Zus Ratana

So Cheata heeft nog drie dochters: De twaalfjarige Chan Lika, de elfjarige Chan Ratana en Chan Ratha van twee jaar. Chan Ratana heeft dezelfde aangeboren aandoening als haar jongste zusje. Haar knieën staan in de foute richting en haar voeten wijzen naar de buitenkant. So Cheata heeft Chan Ratana naar het Angkor kinderziekenhuis gebracht. ‘Voor Chan Ratana was het te laat. Een operatie kan niets meer veranderen.’

Maar Chan Ratana trekt zich goed uit de slag. Als het nodig is, krijgt ze hulp van haar oudste zus Lika. ‘Thuis help ik haar als ze zich wast of naar het toilet gaat. Of als we naar school gaan, dan draag ik haar boekentas. En ook de andere kinderen op school zijn lief voor mijn zus, want de leraar heeft goed uitgelegd wat er met haar scheelt en heeft gezegd dat ze Chan Ratana niet mogen uitlachen.’