Tsésan Djo oefent zijn arm na de aardbeving in Yushu

Deze getuigenis van de tachtigjarige Chinees Tsésan Djo werd opgetekend door de Belgische kinesist Didier Demey tijdens zijn revalidatiewerk in Yushu in China, dat op 14 april zwaar getroffen werd door een aardbeving. Dagelijkse kine-oefening zijn cruciaal voor de slachtoffers om zo goed mogelijk te herstellen zonder complicaties.

14 april 2010, 7u30. Ik open mijn ogen: de hemel hangt nog laag en de koude zoekt een weg onder mijn deken in yakwol. Pema, mijn echtgenote, is al druk in de weer en zet boterthee. Het hele huis geurt ernaar en het aroma geeft me zin om uit bed te kruipen.

We wonen in Jiekundo, een klein dorpje in de Himalaya, het dak van de wereld, het land van sneeuw en ijs en gazelles met lange horens.

"Mijn naam is Tsésan Djo. Mijn haren zijn grijs, want ze beleefden al 80 harde en soms erg lange winters.

7u50: de muren beginnen te trillen. Eerst begrijp ik niet goed wat er gebeurt. Ik kijk naar mijn thee, die in de tas danst en over de rand springt, en dan naar Pema, die in de deuropening staat en schreeuwt dat we naar buiten moeten. Dus ik ren, zo snel als mijn oude benen me dragen kunnen, maar de muren kraken al. Net wanneer ik de deur bereik, wordt ik bedolven onder de muur, waardoor ik eerst een arm breek en dan ook een been. Ik zit vast onder een berg van stenen.

De trilling vermindert. Het wordt weer rustig. Tevergeefs probeer ik mezelf los te wrikken, onder de stenen vandaan, maar zelfs bij de minste beweging schieten er helse pijnscheuten door mijn arm.

Pema, waar ben je…? Ik zoek haar met mijn ogen, maar niets beweegt. Pema…

Eindelijk, daar is ze: ze staat op en strompelt naar me toe. Ik maak me zorgen, want er loopt bloed over haar gezicht en op haar handen, maar ze stelt me gerust en zegt dat het niet erg is, het zijn maar schaafwonden… En ik sta versteld van de enorme kracht die uit haar lichaam vrijkomt en waarmee ze me in één beweging bevrijdt en optilt.

Zo goed en zo kwaad we kunnen lopen we naar het centrum van het dorp zodra de eerste hulp aankomt. Een paar jonge mannen dragen me en nemen me mee naar wat even geleden nog het ziekenhuis was. In heel het dorp staat geen muur meer overeind, overal hangt rook en stof… En dan is er nog het geschreeuw dat onder de ingestorte gebouwen vandaan komt. Ik gebied de jonge mannen me aan de rand van de weg achter te laten. Ze moeten die andere mensen helpen… Ik heb dan wel pijn, maar ik ben al gered!

De dag nadien brengt men me naar de luchthaven, waar ik op het vliegtuig naar Xining wordt opgezet (ik ken die stad enkel van naam), naar het provinciaal ziekenhuis van Qignhai. Pema blijft in Jiekundo… Ze had gelijk: ze had enkel wat ‘schaafwonden’.

Momenteel ben ik in Xining. De dokters hebben wat ijzeren dingen in mijn arm gestopt en me gezegd om veel te rusten. Alles zou goed komen. Een aantal vrijwillige jongeren staan dag en nacht voor me klaar, de verpleegsters verzorgen mijn wonden en dagelijks komt een tchiké (kinesist) me storen met allerlei oefeningen die ik moet doen… Maar Pema maakt het goed. En ik ook!"