Goto main content

Een oogprothese voor Pablo

Gezondheid Mijnen en andere wapens
Colombia

Pablo’s puberjaren waren net begonnen, toen hij slachtoffer werd van een mijnenongeval en daarbij een oog verloor. Een erg zware klap voor de jonge Colombiaan. Maar zijn leven nam opnieuw een wending toen hij een oogprothese kreeg van Handicap International. “Toen ik voor het eerst mijn oogprothese probeerde en in de spiegel keek, kon ik het amper geloven: ik zag er weer uit als voorheen!”

Portret Pablo

Pablo’s puberjaren waren net begonnen, toen hij slachtoffer werd van een mijnenongeval en daarbij een oog verloor. Een erg zware klap voor de jonge Colombiaan. Maar zijn leven nam opnieuw een wending toen hij een oogprothese kreeg van Handicap International. “Toen ik voor het eerst mijn oogprothese probeerde en in de spiegel keek, kon ik het amper geloven: ik zag er weer uit als voorheen!”

Pablo komt discreet het kantoortje binnengewandeld van Pastoral Social, de lokale partner van Handicap International in de Zuid-Colombiaanse bergstad Pasto. Dat hij op 14-jarige leeftijd een mijnscherf in zijn rechteroog kreeg, is op het eerste zicht niet te zien. “Ik draag een oogprothese”, zegt hij zachtjes maar onomwonden. De dramatische feiten die hieraan voorafgaan, doet hij ons met een opvallende sereniteit uit de doeken.

(G)een dag als een ander

Het is 2012, vakantie in Colombia. Pablo verblijft op de boerderij van zijn vader. Hij besluit ’s ochtends een vriend op te zoeken die wat verderop woont en neemt zoals gewoonlijk de binnenweg.

“Onderweg voelde ik plots iets tegen mijn been scheren”, vertelt Pablo. “Meteen volgde een luide explosie. Ik zag overal stof. Ik greep naar mijn gezicht en voelde hoe vocht over mijn wang liep. Oogvocht, vertelden ze me later. Ik moest me neerzetten op de grond en kon me niet meer verroeren.”

Pablo had een touwtje geraakt, dat als onzichtbare val over de weg was gespannen om een landmijn tot ontploffing te brengen. Hij was met één verkeerde stap burgerslachtoffer geworden in het Colombiaanse conflict tussen leger, gewapende oppositiegroepen en andere criminele bendes, waarbij veelvuldig mijnen – vaak geïmproviseerde explosieven – worden gebruikt.

Zijn vader, die de knal in de verte had gehoord en ongerust zijn zoon was achternagegaan, vond Pablo gewond terug. Hij nam zijn zoon mee op zijn rug om hem naar het gezondheidscentrum te brengen. Geen evidentie in het rurale Colombia waar Pablo’s vader woont: had een toevallige auto het duo niet opgepikt onderweg, dan hadden ze twee uur moeten stappen om het dichtstbijzijnde centrum te bereiken.

Het verdict na 24 uur

Pablo stond nog maar aan het begin van wat een hallucinant hindernissenparcours zou blijken om de juiste verzorging te krijgen. In het gezondheidscentrum waar hij voor het eerst verzorgd werd en pijnstillers kreeg, bleek niet de nodige expertise in huis om zijn oogwonde grondig te behandelen.

Ze stuurden hem naar een ziekenhuis in de stad. Daar stootte Pablo op een dubbel probleem: er bleek geen oogspecialist aanwezig, noch was er een bed voor hem beschikbaar. Er volgde een lange nacht van wachten in de gang, tot hij om 5 uur ’s ochtends het verlossende nieuws kreeg dat hij naar het kinderziekenhuis kon. Pas daar werd Pablo voor het eerst speciaal behandeld, bijna 24 uur nadat een mijnscherf zijn oog had doorboord. Maar in het kinderziekenhuis kwam tegelijk het pijnlijke verdict: zijn oog kon niet meer worden gered.

“Toen de dokter het vertelde, ben ik beginnen wenen. Mijn papa ook. Ik was plots halfblind geworden en had een oogholte had zonder oog. Ik kende een man zonder oog toen ik klein was en ik vond het verschrikkelijk dat ik ook zo was nu. Ik was in shock.”

Weg met verband en zonnebril

Dankzij Handicap International kreeg Pablo in het ziekenhuis regelmatig bezoek van John, de psycholoog van partnerorganisatie Pastoral Social. Hij gaf de jongen psychologische ondersteuning én zorgde voor een kantelmoment in zijn leven, door op een dag langs te gaan met een advocaat die ook een oog was verloren. “Ik moest raden om welk oog het ging,” zegt Pablo, “maar ik zag gewoon geen verschil. Pas toen hij een van zijn “ogen” uithaalde, geloofde ik dat hij een prothese droeg. Op dat moment kreeg ik voor het eerst terug hoop.”

Die hoop werd werkelijkheid, wanneer Pablo enkele maanden later een oogprothese kreeg van Handicap International. Een moment dat hij niet snel zal vergeten. “Toen ik de prothese voor de eerste maal probeerde en in de spiegel keek, kon ik het amper geloven: ik zag er weer uit als voorheen! Ik was onbeschrijfelijk blij. Daarvoor liep ik rond met een verband over mijn oog en met mijn zonnebril op, omdat ik me beschaamd voelde.”

De vader van Pablo is zo trots op het resultaat dat hij niet kan laten om erover te spreken tegen iedereen die het horen wil. Pablo zelf praat er niet echt over met zijn vrienden. Zijn vader en 15-jarige zus zijn de enigen die erbij mogen zijn wanneer hij zijn prothese uitdoet om te ontsmetten. “Mijn kleinere zus van 11 jaar mag het ook wel zien, maar ze wil niet. Zij vindt het te akelig”, voegt hij er met een monkellachje aan toe.

Scoren met links

Handicap International zorgt ervoor dat Pablo nog steeds psychosociale ondersteuning krijgt. Hij volgt educatieve workshops en doet ontspannende activiteiten samen met andere tieners die het slachtoffer werden van een mijnenongeval.

“Ik probeer nog steeds dezelfde dingen te doen als voor het ongeval. Ik lees graag en dat lukt, ook met één oog. Ik voetbal nog altijd. Al was ik vroeger rechtsvoetig en is rechts nu mijn zwakke punt geworden, omdat ik niet zie wanneer een speler me van die kant benadert. Daarom ben ik mijn linkervoet beginnen trainen. Ik sta in de aanval en kan behoorlijk goed met links scoren nu”, zegt Pablo, zichtbaar een beetje trots.

De 17-jarige Colombiaan wil nu zijn middelbare studies afmaken om daarna rechten te studeren. Hij wil advocaat worden, naar het voorbeeld van de advocaat die ooit aan zijn ziekbed stond. Het vertrouwen in de toekomst is alvast teruggekeerd. Ondanks het mijnenongeval, maar dankzij de begeleiding en de oogprothese.

Meer over dit onderwerp

1000 dagen oorlog: burgers voorname slachtoffers in Oekraïne
© M.Monier / HI 2024
Gezondheid Mensenrechten Mijnen en andere wapens Noodhulp Revalidatie

1000 dagen oorlog: burgers voorname slachtoffers in Oekraïne

Vooral in het oosten en het zuiden van het land is de impact van het gewapend conflict enorm.

Landmijnen maakten vorig jaar bijna 6000 slachtoffers
© ISNAD Agency / HI
Mijnen en andere wapens

Landmijnen maakten vorig jaar bijna 6000 slachtoffers

De Landmine Monitor meldt een stijging van 22% in het aantal doden en gewonden door landmijnen.