Klimaatverandering en kwetsbare mensen

Kwetsbare mensen lopen meer kans om achter te blijven

Indien er natuurrampen plaatsvinden die verband houden met de milieu- of klimaatverandering, lopen mensen met een handicap vaak het risico achter te blijven. Het gebeurt ook dat ze niet kunnen profiteren van de humanitaire hulp die bestemd is voor de getroffen bevolking. Zo wordt de verdeling van noodhulp na een zware orkaan gedaan op plaatsen die niet toegankelijk zijn voor mensen met een beperkte mobiliteit. Een ander voorbeeld is dat de informatie over deze distributies soms niet toegankelijk is voor mensen met een auditieve of visuele handicap.

Het gebeurt zelfs dat mensen met een handicap opzettelijk worden uitgesloten bij de verdeling van middelen. In tijden van schaarste worden ze door de gemeenschap namelijk niet als prioriteit beschouwd. Dit laat het hoge niveau van stigmatisering en discriminatie zien waarmee mensen met een handicap vaak geconfronteerd worden. Vrouwen en meisjes worden nog meer uitgesloten.

"Als een gezin vijf kinderen heeft, van wie er één een handicap heeft, krijgt het kind met een handicap meestal niet als eerste te eten," zegt Ruby Holmes, een specialist op het gebied van inclusief bestuur bij HI.”

Wanneer een natuurramp toeslaat, hebben veel mensen geen toegang tot evacuatie of een schuilplaats om zich in veiligheid te brengen. Doordat de klimaatverandering steeds verwoestender wordt, worden de hulpbronnen schaarser in sommige gebieden. Op lange termijn lopen de mensen die er wonen het risico achterop te raken. Tegen 2050 zullen naar schatting 200 miljoen mensen, waarvan ongeveer 30 miljoen met speciale behoeften, klimaatvluchteling zijn. 

“Wanneer klimaatgerelateerde problemen en natuurrampen een chronisch verschijnsel worden in een bepaalde regio, hebben mensen de neiging te vertrekken,” zegt Ruby. “Alleen hebben mensen met een handicap misschien niet de mogelijkheid, de middelen of de steun van de gemeenschap om dit voorbeeld te volgen. Zij lopen dus het risico achter te blijven in die verlaten gebieden. Hier zullen ze geen scholen, ziekenhuizen of werkgelegenheid vinden. Ook de resterende diensten zullen er zelden inclusief of toegankelijk zijn.”

Als mensen erin slagen te ontsnappen, laten ze vaak hun medicijnen en hulpmiddelen, zoals wandelstokken of looprekken, achter.

Bestaansmiddelen worden bedreigd

De bestaansmiddelen worden rechtstreeks bedreigd door de gevolgen van de klimaatverandering en de aantasting van het milieu. Boeren kunnen hun vee niet meer voederen en hun land niet meer bewerken als gevolg van de wisselende neerslag. Bovendien leiden natuurrampen tot de vernietiging van de infrastructuur en de faciliteiten, die werkgelegenheid verschaffen aan hele gemeenschappen. Door een zware overstroming of een cycloon kunnen mensen, die naaiwerk, handwerk of handel drijven, vaak hun goederen en materieel verliezen.

"Mensen met een handicap lopen een groter risico om hun bestaansmiddelen te verliezen," zegt Ruby. "Droogtes en overstromingen leiden tot een aanzienlijke aantasting van het milieu, waardoor de landbouwgrond of watervlaktes voor visteelt afnemen. Helaas zullen mensen met een handicap zelden degenen zijn die toegang hebben tot deze slinkende middelen. Dit geldt voornamelijk voor vrouwen en meisjes met een handicap.”

Gezondheidszorg, een groeiende behoefte

De toegenomen luchtverontreiniging leidt tot hogere percentages astma en andere ademhalingsproblemen, vooral bij kinderen in de groei. 

"Wanneer iemand met een handicap ook een chronische ziekte heeft, zoals astma, heeft hij of zij een nog grotere behoefte aan zorg," zegt Ruby. Toch ondervinden mensen met een handicap reeds aanzienlijke problemen bij de toegang tot gezondheidsdiensten.

Mensen met een handicap moeten niet alleen fysieke barrières overwinnen, maar ze moeten ook nog eens opboksen tegen discriminerend gedrag. Zo ontvangen ze soms diensten die niet in hun specifieke behoeften voorzien of worden ze compleet genegeerd. Ze lopen driemaal meer kans op weigering van zorg en viermaal meer kans op slechte zorgverlening dan mensen zonder handicap. In het algemeen krijgen steeds meer mensen extra gezondheidsproblemen door de milieuverontreiniging. Mensen met een handicap vormen daarop geen uitzondering, alleen worden ze wel nog met dezelfde belemmeringen geconfronteerd.

Mensen worden alsmaar kwetsbaarder

In sommige omstandigheden kunnen klimaatveranderingen de kwetsbaarheid die met bepaalde handicaps of aandoeningen gepaard gaat, rechtstreeks versterken.

Doordat de uv-stralen van de zon intenser zijn geworden, krijgen mensen met albinisme in Oost-Afrika steeds vaker huidkanker. Deze mensen hebben weinig of geen melanine om hun huid te beschermen tegen de zon. Het komt ook vaak voor dat mensen met albinisme blind of slechtziend zijn, en blootstelling aan de zon tast hun zicht nog verder aan.

"Mensen met albinisme worden vaak gediscrimineerd en misbruikt, en hun families hebben de neiging hen te verbergen om hen te beschermen. Hierdoor hebben zij minder toegang tot essentiële diensten. Zij hebben die nodig om de toenemende gevallen van huidkanker te behandelen. Het beperkt ook hun toegang tot basisbeschermingsmaatregelen zoals zonnebrandcrème, hoeden of zonnebrillen," zegt Ruby. 

De stijgende temperaturen als gevolg van de opwarming van de aarde vormen ook een risico voor kwetsbare bevolkingsgroepen. "Er zijn gevallen bekend van bejaardentehuizen en zorginstellingen voor mensen met een handicap waar de airconditioning is uitgevallen of gewoonweg niet aanwezig is," zegt Ruby. "Als de temperaturen stijgen, wordt de omgeving onleefbaar voor bewoners met kwetsbare gezondheidstoestanden, en neemt het aantal sterfgevallen toe."

 

Handicap en groei

Op lange termijn kan milieuschade in sommige gevallen leiden tot handicaps. Door de droogte, frequente overstromingen of extreme temperaturen degradeert de landbouwgrond aanzienlijk. Dit kan voor hele gemeenschappen voedselonzekerheid creëeren. Hierdoor hebben sommige gezinnen niet meer genoeg eten voor hun jonge kinderen.

Ondervoeding bij kinderen en zuigelingen kan hun ontwikkeling en groei belemmeren. Dit kan uiteindelijk leiden tot een handicap als er niet adequaat wordt ingegrepen. Wanneer de moeder tijdens haar zwangerschap ondervoed is of wordt blootgesteld aan hoge verontreinigingsniveaus, neemt de kans op handicaps bij pasgeborenen toe.