Syrische vluchtelingen opvangen in het Azraq kamp
“We hebben 45 minuten om de meest kwetsbare personen bij aankomst in het kamp te identificeren. We moeten efficiënt zijn: de mensen zijn uitgeput, ze zijn alles kwijt en hebben soms in dagen niet meer geslapen”, vertelt Mohammed Aqel, kinesitherapeut voor Handicap International in het Azraq kamp.
“We hebben 45 minuten om de meest kwetsbare personen bij aankomst in het kamp te identificeren. We moeten efficiënt zijn: de mensen zijn uitgeput, ze zijn alles kwijt en hebben soms in dagen niet meer geslapen”, vertelt Mohammed Aqel, kinesitherapeut voor Handicap International in het Azraq kamp.
In april 2014 opende het Azraq kamp de deuren met als doel 130.000 nieuwe Syrische vluchtelingen op te vangen, die de toen al meer dan drie jaar durende oorlog in hun land moesten ontvluchten. Iedere dag worden er ongeveer tweehonderd vluchtelingen naartoe geleid, nadat ze de Jordaanse grens hebben overgestoken en zich bij de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen (UNHCR) hebben geregistreerd. Sinds mei 2014 komt Handicap International er de meest kwetsbaren te hulp.
Comfort in het kamp is er amper, aangezien slechts enkele plaatsen in het kamp voorzien zijn van elektriciteit. Er is een onthaalruimte in het kamp opgericht waar de net aangekomen vluchtelingen worden verwelkomd en zes internationale organisaties vertegenwoordigd zijn, waaronder Handicap International.
Om de meest kwetsbaren onder hen te hulp te komen, heeft Handicap International zes teams ingeschakeld met in elk team een kinesitherapeut en een sociaal assistent. Vier van deze teams werken met een beurtrol in de onthaalruimte van het kamp, waarin de aanwezigheid van Handicap International alle dagen 24/24 verzekerd is. In Azraq wordt de aankomst en opvang van de nieuwe vluchtelingen gewoonlijk ‘s avonds geregeld. Twee andere teams zorgen voor een dagpermanentie in het kamp.
De eerste avond
Op een zekere avond, rond 21u00, stapten 188 vluchtelingen van de bus voordat ze naar de onthaalruimte – vervaardigd uit eenvoudige staalplaten – werden geleid. Uitgeput door meer dan drie jaar burgeroorlog, gaven hun gezichten de verschrikking weer die ze hadden doorstaan. Voordat ze hun eerste nacht in gemeenschappelijke slaapzalen konden doorbrengen, kregen ze informatie over het huisvestingsproces, vergezeld door een warme thee en een deken. Door zijn ligging middenin de woestijn, wordt het kamp in Azraq immers vaak blootgesteld aan heftige windvlagen en plotse temperatuursveranderingen. Die avond was geen uitzondering op de regel.
De meest kwetsbaren onder de nieuw toegekomen vluchtelingen identificeren was vervolgens de taak van het team van Handicap International. Er werd gezocht naar oudere mensen, alleenstaande moeders, kinderen, personen met een handicap of met een chronische aandoening zoals diabetes of een verhoogde bloeddruk. Vervolgens voerde het team gesprekken met de families, die zo hun dringendste noden kenbaar konden maken. De medewerkers van Handicap International zorgden onmiddellijk voor de eerste hulp, zoals de verlening van hulpmiddelen (rolstoelen of krukken), om minder mobiele mensen de kans te geven zich makkelijker te kunnen verplaatsen tijdens die eerste nacht. De organisatie lichtte de vluchtelingen eveneens in detail in over de aangeboden diensten in het kamp, zodat de vluchtelingen wisten tot wie ze zich vanaf de volgende dag zouden kunnen richten voor specifieke hulp.
Mohammed Mirze, sociaal assistent bij Handicap International, vertelt over die avond: “We hadden net acht personen geïdentificeerd die onze hulp nodig hadden. Onder hen waren er ouderen met een chronische aandoening, een dove persoon, een blinde die slachtoffer was van foltering, een oudere met een beenbreuk en nog een andere met een mobiliteitsbeperking veroorzaakt door reuma. Deze drie laatsten, die geïdentificeerd waren als extreem kwetsbaar, konden samen met hun familie overnachten in de slaapzaal van Handicap International.”
"Efficiënte opvang vereist"
De slaapzaal van Handicap International telt tien bedden en is uitgerust met scheidingswanden – in tegenstelling tot andere gemeenschappelijke slaapzalen in de onthaalruimte –, waardoor de families een deel van hun privacy terugkrijgen nadat ze meerdere dagen hebben doorgebracht op de weg. De meest kwetsbare personen die door Handicap International geïdentificeerd worden, mogen er hun eerste nacht doorbrengen. De opluchting van de families bij het zien van een bed en een veilige slaapplaats is telkens weer zichtbaar.
Het identificatieproces bij aankomst verloopt snel. “Over het algemeen beschikken we over ongeveer 45 minuten om de personen die onze hulp nodig hebben uit de net toegekomen vluchtelingen te selecteren. Soms hebben we minder tijd. We moeten snel zijn en vooral efficiënt. De mensen zijn uitgeput, ze zijn alles kwijt en hebben soms in dagen niet meer geslapen”, vertelt Mohammed Aqel, kinesitherapeut bij Handicap International.
Mohammed en zijn collega Mohammed M. maken al negen maanden deel uit van het team van Handicap International in Azraq. Voordien werkten ze voor Handicap International in het Za’atari kamp. “Wij vullen elkaar aan en communiceren veel om zo efficiënt mogelijk te kunnen werken. Naargelang de situatie hier in de onthaalruimte werken we per twee of gaan we elk een kant op om er zeker van te zijn dat we alle families hebben ontmoet, voordat ze vertrekken om te gaan rusten. Onze aanwezigheid is belangrijk, vooral omdat we de laatste weken een toename van erge gevallen hebben waargenomen.”
Opvolging: essentieel maar niet evident
De personen die in de onthaalruimte door Handicap International eerste hulp kregen toegediend, worden nadien opgevolgd door de mobiele teams die de dagpermanentie in het kamp verzorgen. De dagteams voorzien een tweede gesprek, zodat ze de noden van deze personen nog beter kunnen beoordelen. Vervolgens organiseren ze sessies voor fysieke revalidatie en psychosociale hulp en stellen ze loophulpmiddelen en specifiek materiaal ter beschikking, zoals rolstoelen, krukken en toiletstoelen.
Handicap International begeleidt de geïdentificeerde personen eveneens bij het verkrijgen van voedselbonnen en pakketten – die onder andere producten voor basishygiëne bevatten –, alsook bij de toewijzing van een verblijfplaats en huisvesting die aangepast is aan hun noden.
Van de ongeveer 780 personen die tot nu toe door Handicap International geïdentificeerd werden in de onthaalruimte, werden in totaal iets meer dan 300 personen of 40% verder geholpen door de mobiele teams. Momenteel krijgen nog meer dan 100 personen deze hulp. Victor Kabaseke, verantwoordelijke voor het project kampen en bescherming van Handicap International, licht de situatie toe: “De levensomstandigheden in Azraq zijn bijzonder moeilijk. Sommige families verlaten het kamp al voordat ze zelfs maar een afspraak met onze mobiele teams gehad hebben. Soms worden personen die door onze nachtteams geïdentificeerd worden, meteen overgebracht naar andere internationale organisaties die specifiek op hun noden kunnen inspelen. Vandaar dat er een verschil is tussen het aantal personen dat door onze teams geïdentificeerd wordt in de onthaalruimte, en het aantal personen dat door onze dagteams wordt opgevolgd in het kamp.”
Hulp aan andere organisaties
Bovenop de hulpverlening die meteen aan de vluchtelingen verleend wordt, biedt Handicap International eveneens hulp aan andere organisaties die in Azraq aanwezig. Het gaat daarbij om technische raad en bijstand op het vlak van toegankelijkheid van gemeenschappelijke ruimten en huisvesting en omtrent de identificatie van de meest kwetsbare vluchtelingen.