Junior: Martin Jacobs. Welkom.
Martin: Dank u
Junior: Kan jij je kort even voorstellen?
Martin: Uiteraard. Ik ben dus Martin Jacobs. Ik ben kinesitherapeut van opleiding en ik werd sinds 2016 voor Handicap International. Ik heb al op het hoofdkantoor in Brussel gewerkt, en op het terrein. In Vietnam onder andere. Ik heb meer dan een jaar in Hanoi gewoond voor een project rond revalidatiezorg. Tegenwoordig werk ik weer in Brussel op de dienst innovatie. Ik ben verantwoordelijk voor een project dat ‘telerevalidatiezorg’ heet.
Junior: Hoe is Hanoi?
Martin: Dat is in de eerste plaats een gigantische stad in Zuidoost-Azië. Een Vietnamese stad die is uitgestrekt over vele honderden kilometers. Een groot deel van de bevolking leeft er in verstedelijkt gebied, maar je hebt er ook meer afgelegen landelijke gebieden. En net daar, voor die mensen, is het moeilijk om aan medische hulp en dus ook aan revalidatiezorg te geraken.
Junior: Tele-revalidatiezorg, je vermeldde het net al even. Wat betekent dat precies?
Martin: Dat betekent dat je de patiënten op afstand kwalitatieve revalidatiezorg gaat aanbieden. En je maakt hierbij gebruik van communicatiemiddelen. Het internet bijvoorbeeld.
Junior: Waarom is er bij Handicap International een luik innovatie?
Martin: Je moet weten dat innovatie echt tot het DNA van HI behoort. Handicap International zag het licht in 1982, in Thailand, in de kampen voor Cambodjaanse vluchtelingen, waar we ons ontfermden over slachtoffers van het conflict. We maakten daar prothèses en loopapparatuur uit bamboe. We vonden dus een lokale oplossing voor een lokaal probleem. De combinatie van nieuwe technieken en materiaal dat daar ter plaatse aanwezig was; dat is innovatie.
Vandaag, 40 jaar later, innoveren we nog steeds. We hebben al meermaals een digitale oplossing bedacht die de toegang tot revalidatiezorg verbetert en die rekening houdt met de kosten, de lokale beschikbaarheid van materialen, de kwaliteit van de bestaande revalidatiediensten en met de eventuele moeilijkheid voor de patiënt om in een revalidatiecentrum te geraken. Een van die oplossingen is dus tele-rehab; revalidatie via een app.
En dat is nodig hoor. Naar schatting hebben wereldwijd 2,4 miljard mensen een gezondheidsprobleem waarvoor revalidatiezorg nodig is. Meer dan 50 procent van die mensen heeft geen toegang tot die revalidatiezorg die ze nodig hebben. Dat is een niet te vatten hoog aantal. Dit is vooral het geval in lage- en middeninkomenslanden. Landen waar Handicap International projecten heeft.
Junior: Geen toegang hebben tot zorg. Kan je daar een voorbeeld van geven?
Martin: Stel je voor: je hebt nood aan revalidatie na een breuk of na een beroerte en de dichtstbijzijnde kinesitherapeut of ergotherapeut of prothese-maker bevindt zich op tientallen, of zelfs honderden kilometer afstand. Dat betekent dat je vele, vele uren nodig hebt om er te geraken, vaak via een moeilijke route. Dat is pech, want je moet toch gaan, en als je ooit weer maximaal wil functioneren, moet je er zelfs regelmatig heen. Soms is het zo ver dat het beter is dat je blijft overnachten. Dat betekent: transportkosten, kosten voor de overnachting en een lange tijd weg van huis. Dat betekent ook dat jij, of diegene die je begeleidt, al die tijd niet kunnen werken. Je verliest dus inkomen.
Junior: Revalidatie op afstand? Dat werkt dan via het internet?
Martin: Klopt. Maar niet alleen. Onze patiënten kunnen via hun telefoon contact opnemen met hun persoonlijke kinesitherapeut. Dat kan via het internet, of via een telefoonverbinding. Je kan ook gewoon bellen of een sms’je sturen naar je rehab professional. Ook dat is afstandsrevalidatie. Maar HI heeft dus ook een heuse app ontworpen en ontwikkeld: OpenTeleRehab. Met die app kan je dus revalidatie op afstand bieden en dat op een multidisciplinaire manier. Dat betekent dat de gebruiker kan rekenen op een gecoördineerde opvolging van specialisten uit verschillende disciplines: kinesisten, ergotherapeuten, logopedisten …
Junior: Hoe en waar wordt de app OpenTeleRehab gebruikt?
Martin: Handicap International past het Principe van ‘telerevalidatie’ al toe sinds 2016. Tijdens COVID, toen vele centra werden gesloten, is dit goed van pas gekomen en hebben we het systeem ook verder op punt kunnen stellen. We hebben toen enorm veel geleerd. Het was de ideale gelegenheid om de obstakels, maar ook de voordelen en de faciliterende factoren van tele-rehab in kaart te brengen.
Daarom heeft Handicap International dus die software voor afstandsrevalidatie ontworpen. Hij is voor het eerst gebruikt voor een revalidatieproject in Vietnam met als doel de levenskwaliteit te verbeteren van mensen die lijden aan de gevolgen van een hersenletsels. Vandaag gebruiken honderden professionals in verschillende steden in Vietnam deze app al. Begin 2022 hebben we de app ook in Cambodja gelanceerd.
Concreet kunnen patiënten dankzij die app vanop afstand hun persoonlijk revalidatieschema raadplegen. Dat schema is opgeteld door een therapeut en helemaal op maat van de patiënt en zijn of haar aandoening. Met die software kunnen professionals ook continu advies geven en de patiënt opvolgen, dankzij een messenger systeem of communicatie via audio of video. De software bevat ook indicatoren om de opvolging goed te monitoren: moet het revalidatieplan worden aangepast? Zijn er nieuwe oefeningen nodig? Zal de patiënt zijn doelstellingen bereiken? Enzovoort.
Junior: Hoe gebruikt HI de OpenTeleRehab app binnen haar projecten?
Martin: De app wordt ingezet in landen, situaties, waar dit mogelijk is. Dat betekent: niet in noodhulpsituaties, maar in een stabiele context. En, we lanceren afstandsrevalidatie ook altijd binnen onze bestaande rehab-projecten. De app bestaat dus naast onze vele andere manieren om de gezondheidsstructuren in een land te versterken. Opleidingen bijvoorbeeld.; we zorgen dat we aanwezig te zijn in het curriculum van de studenten kinesitherapie. We werken samen met universiteiten. We zorgen voor sensibiliseringscampagnes die de bevolking bijvoorbeeld helpen om de signalen van een beroerte te herkennen. We werken samen met lokale revalidatiecentra die we bovendien van extra materiaal gaan voorzien. Het past dus altijd in een globale aanpak. De afstandsrevalidatie is maar één mogelijke manier om binnen de projecten van HI revalidatiezorg, en de toegang ertoe, te versterken.
Junior: Je zei al dat deze app vooral wordt gebruikt in Zuidoos-Azië; is het de bedoeling om het territorium uit te breiden?
Martin: Absoluut. We moeten wel goed nagaan waar we het lanceren. Het heeft weinig zin om dat te doen in gebieden waar een internetverbinding geen garantie is, of waar de prijs van data-verkeer veel te hoog is in vergelijking met het gemiddelde inkomen. In dat geval moeten we een oplossing vinden voor de meeste kwetsbare patiënten. We kunnen er bijvoorbeeld voor zorgen dat ze terecht kunnen in een lokaal gemeenschapscentrum om daar gebruik te maken van het internet.
Maar in het algemeen is de evaluatie van het idee, van het model, zeer positief. We willen ze ook gaan toepassen in Afrika, Latijns-Amerika, het Midden Oosten, om ook daar de toegang tot revalidatiezorg te verbeteren.
Junior: We naderen het einde van deze podcast. Met welke boodschap wil jij de luisteraar naar huis sturen?
Martin: Wat ik persoonlijk belangrijk vind binnen de projecten van HI, is het aspect innovatie. Want het is dankzij innovatie dat we alsmaar meer mensen toegang gaan kunnen geven tot kwaliteitsvolle revalidatiezorg. Het is dankzij innovatie dat we een waaier van oplossingen kunnen bedenken voor zeer specifieke problemen; kosten drukken, afstanden overbruggen, een tekort aan materiaal compenseren, enzovoort. Tele-rehab is maar één voorbeeld van innovatie. Tegenwoordig gebruiken we bijvoorbeeld 3D-printers om prothèses te produceren. Maar innovatie is veel meer dan hight tech oplossingen. Nee, het gaat ook om het vernieuwen van onze revalidatietechnieken. Een voorbeeld; in de Sahel-landen gebruiken we nu stimulatietherapie om de gevolgen van ondervoeding tegen te gaan. Dat is een zeer vernieuwende aanpak. Nog een voorbeeld; we recycleren tegenwoordig ons orthopedisch materiaal. Innovatie heeft dus zeker een digitaal aspect, maar niet enkel dat.
Ik wil misschien graag afsluiten met te benadrukken dat al die innovatie niet mogelijk zou zijn zonder steun van de civiele samenleving. Misschien zijn er hier wel luisteraars die ons steunen. Daarom blijft het dus belangrijk om over dit onderwerp te praten, om te blijven benadrukken dat innovatie een belangrijke rol speelt in de toegang tot revalidatiezorg. Dat kan door Handicap International te blijven volgen, te blijven steunen. En te wandelen natuurlijk. Met WeMoveTogether.
Junior: We Move Together. Martin, heel erg bedankt om hier te zijn. Bedankt voor jouw verhaal.
Martin: Het was met veel plezier.
Junior: Ik wens jou nog een uitstekende dag. En tot ziens.
Martin: Dank u. Tot ziens.