Gevonden Israëlische antipersoonsmijn en aangeduid met een rode driehoek door het HI-ontmijningsteam in het dorp Btater in het Libanese district Aley. | © HI
Welke concrete doelstellingen heeft HI in Libanon wat betreft ontmijning?
Het ontruimen van explosieve oorlogsresten zorgt ervoor dat meer grond en infrastructuur veilig toegankelijk wordt voor de gemeenschappen die zijn getroffen door de Libanese burgeroorlog, die tussen 1975 en 1990 het land teisterde. Naast ontmijningsactiviteiten organiseert Handicap International ook voorlichtingssessies in de stad Arsal, in het noordoostelijk district Baalbeck Hermel. De lokale bevolking wordt zo bewust gemaakt van de gevaren van de verschillende soorten oorlogsresten om zo ongevallen te voorkomen. In totaal werden in Arsal meer dan 200 sessies gehouden waardoor zo'n 1.700 personen werden bereikt.
Hoe ziet een doorsnee dag van een ontmijner er uit?
Onze ontmijners staan zeer vroeg op. Al om 4 uur. Zo vermijden we dat ze op de heetste momenten van de dag moeten werken. Om 6u30 komen ze aan in onze basis in Aley, waar hun werkkledij, bescherming en gereedschap klaarstaat.
Het hoofd van de site en de teamcoach beginnen met een briefing over de taken van de dag. Eénmaal gebriefd kan het echte werk beginnen. De duur van een interventie is 50 minuten per ontmijner. Een werkdag eindigt na zo'n 6 à 7 sessies per ontmijner. Vervolgens wordt het materiaal weer teruggebracht naar de basis.
Het HI-team is onlangs ook begonnen met enkele tests om drones in te zetten om explosieven op te sporen. Het is een doeltreffende techniek om op snelle en efficiënte wijze visuele informatie te verzamelen van een potentieel gevaarlijk gebied. Een manier waardoor land uiteindelijk sneller kan worden vrijgegeven.
Waar wordt er precies ontmijnd?
Momenteel werkt het ontmijningsteam in Mount Libanon, in het district Aley. Ons team bestaat uit 12 personen, waaronder 7 ontmijners. De dorpen Bsatine, Btater en Chartoune worden momenteel ontmijnd. Het ontmijningsgebied in Chartoune ligt op amper 80 meter van het dichtstbijzijnde huis. Er bevindt zich ook een boerderij op ongeveer dezelfde afstand. Het gebied waar oorlogsresten liggen is landbouwgrond, waar olijfbomen, fruitbomen en pijnbomen zijn geplant. Er zijn al 5 mijnen teruggevonden en ter plaatse vernietigd.
Het te ontmijnen gebied wordt telkens uitgekozen in overleg met het Libanese centrum voor mijnbestrijding.
Hoeveel terrein is er al vrijgemaakt?
In tien jaar tijd is bijna 1 miljoen vierkante meter ontruimd, waarvan 10.500 vierkante meter sinds januari 2022. In totaal hebben HI-operaties 56 dorpen in de districten Batroun, Koura en Bcharre vrijgemaakt van mijnen en andere explosieve oorlogsresten. Er zijn zo'n 192 mijnenvelden geruimd en teruggegeven aan de gemeenschap. In Niha, Tannourine en Hadath El Jebbeh zijn ook natuurreservaten volledig vrijgemaakt. Het zijn vooral de landbouwers die kunnen genieten van de ontmijningsactiviteiten. Vrijgemaakte grond kan opnieuw bewerkt worden zonder risico's.
In Libanon is nog minstens 18 km² terrein waar het risico op de aanwezigheid van explosieven bevestigd is. Vooral langs de grens met Israël, in het zuiden van het land is er nog veel werk.
25 jaar geleden werd het Verdrag van Ottawa getekend, dat antipersoonsmijnen verbiedt. Heeft dit een invloed op de ontmijningsactiviteiten in Libanon?
Zeer zeker. Het Verdrag van Ottowa is cruciaal voor onze operaties. Het verdrag verbiedt niet enkel het gebruik van mijnen, het verplicht landen ook om verontreinigde gebieden mijnvrij te maken. Libanon heeft het verdrag echter niet ondertekend. Toch geeft het ons een zekere legitimiteit en motivatie om onze opdracht te kunnen vervullen in dit land. Het Verdrag van Ottowa is een internationale standaard geworden. Maar liefst 164 landen ondertekenden het akkoord. En dat heeft ook een enorme invloed in Libanon. Het stimuleert ons onze operaties uit te breiden naar nieuwe gebieden en de ontmijningsactiviteiten te versnellen door nieuwe innovatieve benaderingen te testen, zoals de inzet van drones.
Wat zijn de plannen voor de toekomst?
HI is van plan zijn teams uit te breiden tot minimaal twee in elk district waar het actief is, zodat het zich kan blijven inzetten in de ontruiming van landmijnen en clustermunitie. HI zal zich concentreren op prioritaire gebieden zoals de districten El Matn en Chouf. Deze regio's werden zwaar getroffen door de oorlog van 1975 en zijn dan ook vervuild door een hoog aantal oorlogsresten.
