Bewustmakingssessie rond de risico's van explosieven in een Oekraïense school | © R.Crews
Anne Héry, directeur beleid van Handicap International, legt uit wat deze beslissing betekent voor de burgers in Oekraïne.
Waarom is clustermunitie zo gevaarlijk voor burgers?
"Clusterbommen behoren tot de meest gevaarlijke explosieven voor burgers. Maar liefst 95% van de slachtoffers ervan zijn immers burgers. Clustermunitie maakt immers geen onderscheid tussen personen: vanaf het moment dat een vliegtuig een bom laat vallen, gaat ze open en komen honderden clusterbommen vrij die zo over een oppervlakte ter grootte van een voetbalveld verspreid raken. Aangezien tussen 10 en 40 % van deze bommen niet ontploft bij de impact, laten ze een gevaarlijk terrein achter dat een grote bedreiging vormt voor de lokale bevolking, zelfs tot zeer lang na het einde van de gevechten.
We hebben onlangs een toename gemerkt in het gebruik van clustermunitie en bijgevolg ook in het aantal slachtoffers ervan. In 2022 zijn 1.172 mensen gewond of gedood door clusterbommen. Dat is het hoogste aantal sinds het eerste rapport van de Cluster Munition Monitor in 2010."
In hoeverre wordt clustermunitie al ingezet in Oekraïne?
"Sinds 2014 heeft Rusland op grote schaal clustermunitie ingezet in Oekraïne. Honderden burgers werden hierdoor gedood of gewond en vitale burgerinfrastructuur is hierdoor zwaar beschadigd geworden.
De Cluster Munition Monitor heeft in 2022 maar liefst 916 slachtoffers van clustermunitie geteld in Oekraïne, waarvan 890 gelieerd zijn aan een directe aanval met deze wapens. Het cijfer is echter waarschijnlijk een onderschatting van het werkelijke aantal.
Bij het gebruik van clusterbommen is er zowel een directe impact als één op lange termijn. De wapens doden en zorgen voor zware verwondingen bij een aanval, veelal gevolgd door psychologische trauma's en diepe mentale schade bij slachtoffers en nabestaanden. Op langere termijn verhinderen niet-ontplofte bommen de heropbouw van infrastructuur en zorgen ze ervoor dat humanitaire hulpverlening niet raakt waar het moet zijn, waardoor de noden van burgers niet kunnen worden ingevuld.
Oekraïne is nu al zwaar verontreinigd door explosieven waardoor het dagelijkse leven van de Oekraïense bevolking voor de komende decennia ernstig geïmpacteerd is. De geschiedenis heeft ons geleerd dat wanneer clustermunitie wordt ingezet, ongeacht waar of wanneer, het in de eerste plaats burgers zullen zijn die de gevolgen zullen dragen."
Wat is de positie van Handicap International bij de beslissing van de VS om clustermunitie te leveren aan Oekraïne?
Handicap International veroordeelt de beslissing van de Biden-administratie. We zijn tegen elke overdracht van clustermuntie, wat de omstandigheden ook zijn of welke partijen ook betrokken zijn. Dit is in overeenstemming met de Conventie van Oslo uit 2008 die het gebruik, opslag, overdracht, productie en verkoop van clustermunitie verbiedt. 123 landen hebben deze conventie onderschreven en het verbod op dit barbaarse wapen geldt nu als een sterke internationale norm.
Deze overdracht van de VS aan Oekraïne ondermijnt de wereldwijde consensus tegen het gebruik van clustermunitie en de inspanningen om deze wapens uit te roeien.
Handicap International roept beide partijen in het conflict op om het gebruik van clustermunitie onmiddellijk stop te zetten. We dringen er ook bij alle staten op aan om druk uit te oefenen op alle landen die clustermunitie gebruiken om een einde te maken aan deze praktijken. Ook roepen we staten die de conventie hebben onderschreven op om hun wettelijke verplichtingen na te komen door ieder nieuw gebruik krachtig, publiekelijk en systematisch te veroordelen en gebruikers ter verantwoording te roepen.
