“Gevaar voor gewenning aan explosieve resten”

Teams van Handicap International voeren een race tegen de tijd om de naar Kobani terugkerende bevolking te sensibiliseren over de risico’s van achtergebleven explosieven, ontmijners op te leiden en gronden terug veilig te maken. Maelle, die de projecten van Handicap International ter plaatse coördineert, gunt ons een blik op de situatie in de Syrische stad.

Voor haar aankomst in Kobani werd Maelle door een collega gewaarschuwd: "Je zal zien, de stad ziet er uit alsof ze door vijf opeenvolgende aardbevingen getroffen werd."

Na bijna vier maanden is ze de toestand gewoon geworden: "Het is pas wanneer ik de stad bezoek met iemand die hier voor de eerste keer komt, dat ik me weer bewust word van de omvang van de verwoestingen. Als ik dan de afschuw in hun ogen zie, herinner ik me weer dat ik net dezelfde reactie had bij mijn aankomst."

Leven tussen de ruïnes

Tussen de ruïnes komt het leven in Kobani weer op gang. Maelle legt uit hoe dat komt: "De plaatselijke bevolking houdt buitengewoon veel van haar eigen streek. De mensen keren terug omdat ze opnieuw willen leven op hun eigendom, omdat ze de wegen willen opruimen, omdat ze hun supermarkten, ziekenhuizen en scholen willen heropenen, ... Alles verandert hier heel snel, wat zeker positief is.”

Maar in Kobani is deze beginnende heropbouw niet zonder gevaar. “Je moet je er van bewust zijn dat ter wereld bijna nergens zo’n groot aantal explosieve oorlogsresten liggen per vierkante meter als hier”, verduidelijkt Maelle.

Handicap International is actief in Kobani om de terugkeer naar de stad zo veilig mogelijk te laten verlopen. Onze organisatie is een van de weinige ngo's die ter plaatse aan het werk is. Onze teams voeren een opdracht uit waar nu eenmaal beter niet mee gewacht wordt.

“We voeren sensibiliseringscampagnes over de risico’s van explosieve oorlogsresten en identificeren en neutraliseren deze wapens. We trachten ook het ruimen van het puin zo te organiseren dat de oorlogsresten onder de brokstukken niet ontploffen. We doen ons uiterste best om al deze uitdagingen tot een goed einde te kunnen brengen."

Gevaar van gewenning

Sensibiliseringssessies in groep worden gehouden aan de oversteekpunten aan de grens en individuele sessies zelfs in de stad, waar huis per huis naar de mensen wordt toegegaan om zo veel mogelijk ongevallen te voorkomen. "De inwoners staan hier erg voor open. We merken dat ze steeds beter op de hoogte zijn van de risico’s. Ik was ervan aangedaan dat zelfs kinderen die nog maar nauwelijks konden praten explosieve projectielen konden herkennen uit een lijst met voorwerpen”, vertelt Maelle.

“Het probleem is eerder dat de inwoners van de stad intussen zo gewend zijn aan de aanwezigheid van explosieve resten, dat ze het gevaar ervan beginnen te minimaliseren. Want iedereen hier in Kobani woont of kent iemand die woont op een plek waar explosieve oorlogsresten liggen, in afwachting tot deze vernietigd of verwijderd zullen worden. Ze wonen als het ware met de explosieven samen. Het is aan ons om hen erop te wijzen zo voorzichtig mogelijk te zijn in de buurt van de explosieven en om het ontmijningsproces veilig uit te werken."

Werk van lange adem

De ontmijners die Handicap International momenteel opleidt en die zo snel mogelijk inzetbaar moeten zijn, zijn allen mensen afkomstig uit Kobani zelf of de nabije omgeving. Volgens Maelle is dat een heel bewuste en belangrijke keuze.

"Deze opruimingsmissie zal erg lang duren. Hoeveel energie we er nu ook insteken, we weten dat we binnen enkele jaren nog steeds explosieve oorlogsresten zullen vinden. We hebben dus ontmijners nodig die op dat moment in de stad aanwezig zullen zijn en in staat om de explosieven te ontmantelen.”

“De media hebben de laatste tijd belangrijke aandacht geschonken aan de situatie in Kobani en dat heeft veel hoop gewekt, maar we moeten ons voorbereiden op een langdurige interventie die veel middelen, energie en geduld zal kosten. Allereerst moet er ontmijnd worden en moeten miljoenen tonnen puin geruimd worden. Pas daarna kan de wederopbouw van het gebied beginnen."