Al te vaak worden personen met een handicap scheef bekeken, en voelen ze zich uitgesloten, aan de kant geschoven. Dit gebeurt nog meer tijdens de schooltijd, wanneer de handicap een kind treft. Met de organisatie van sportieve activiteiten waaraan zowel valide als invalide kinderen deelnemen, probeert Handicap International dit te veranderen.
Op de speelplaats van de school heerst er een opgewonden sfeer. Terwijl een klas met leergierige kinderen doorgaat met het opdramen van cijfers in het Cambodjaans, brengen leraren en leerlingen oude schoolbanken in donker, gepatineerd hout naar buiten die ze bij het speelveld plaatsen. Andere leerlingen gooien aarde in de plassen om het terrein droog te maken terwijl de assistent van de directeur houten palen snijdt waaraan hij straks het net zal vastmaken. Het volleybalterrein is nu klaar, de wedstrijd kan straks beginnen. De grote organisator van deze vrolijke drukte heeft geen moeite gespaard. Hij is druk in de weern, neemt foto’s en controleert elk detail.
Maar alle blikken zijn al gericht op de ingang van de speelplaats waar twee tuktuks al schuddend komen aangereden, zwoegend onder het gewicht van de tegenstanders. De spelers van de ploeg van Khampong Chan maken een fiere indruk met hun hippe sportkleren in vlammend geel.
Wat jammer dat onze ploeg niet zo’n toffe sportkleren heeft … Ze waren besteld maar ze waren niet op tijd klaar! zegt Cheng Chandy, de projectcoördinator, met spijt. Gelukkig heeft de ploeg van Siem Reap, als voorlopig uniform, witte T-shirts gekregen waarop promotie gemaakt wordt voor verkeersveiligheid. Er wordt geen kans onbenut gelaten … Zelfs als men hier een sportief gebeuren organiseert, grijpen we de gelegenheid aan om boodschappen te verspreiden in verband met de verkeersveiligheid. De toeschouwers en spelers zullen bovendien ook flyers krijgen waarop de verkeersregels uitgelegd worden, en het belang benadrukt wordt van het dragen van een helm.
Maar vandaag is de belangrijkste boodschap van een heel andere orde. Ze staat bovendien te lezen op grote blauwe spandoeken die rond het terrein zijn geplaatst: « Kijk niet naar onze handicap, maar zie onze capaciteiten », « De handicap is geen rem op de ontwikkeling », « Sporten is gezond » … Want nog meer dan een wedstrijd, is deze match een boodschap van hoop: jongens en meisjes, met of zonder handicap, verenigd door eenzelfde sport, amuseren zich samen en vergeten hun verschillen.
De gemoederen raken verhit wanneer de wedstrijd begint … Er worden foto’s genomen van de ploegen, de spelers aan weerszijden van het net schudden elkaar de hand … De trainer van de ploeg van Siem Reap roept nog een laatste keer zijn pupillen samen voor de allerlaatste raadgevingen en er wordt een strijdkreet geslaakt. Het fluitsignaal weerklinkt: opslag … Gemist! De spanning was waarschijnlijk te groot. Maar het doet er niet toe, het publiek applaudisseert en het spel gaat verder.
Kong Vanny is de assistent van de directeur in de school waar de match gespeeld wordt. Hij is ook de trainer van de ploeg. De organisatoren van het project Sport for all van Handicap International waren langs gekomen op de school om hun project voor te stellen. Wij werden gekozen met een aantal andere scholen die personen met een handicap verwelkomen om eventueel deel te nemen aan dit avontuur. Ik werd aangetrokken door de idee en ik hou veel van sport …Ik wou er dus heel graag aan meewerken, zegt meneer Kong. Terwijl hij heimelijk een oogje in het zeil houdt om het verloop van de match te volgen, gaat hij verder: Ik heb deelgenomen aan infosessies over handicap en sport, samen met leerkrachten van de zes deelnemende scholen van de provincie. De opleiding duurde vijf dagen.
De voormiddagen waren gewijd aan theorie- en de namiddagen aan praktijklessen. Ik heb mijn ploegje kunnen trainen en dat deed mij veel plezier … Ik hoop dat ik op een dag dit project zal kunnen uitbreiden zodat alle kinderen van de school kunnen genieten van sportlessen. Momenteel telt mijn ploeg elf leden, van wie er zes gehandicapt zijn, meestal zijn ze doof of kunnen ze niet spreken. Naargelang de ploegen, zijn er ook kinderen die kinderverlamming gehad hebben, een klompvoet of…Vanny is even de draad van zijn verhaal kwijt. Hij onderbreekt het gesprek om te applaudisseren voor een geweldige smash. Daarna verontschuldigt hij zich en keert terug naar zijn plaats.
Op het einde van de wedstrijd krijgt iedereen een drankje. De toeschouwers worden ook uitgenodigd om een kleine vragenlijst in te vullen. Daarmee kunnen de indrukken van het publiek verzameld en geëvalueerd worden.
• Wat hebt u gezien?
• Wat vindt u van het feit dat kinderen met een handicap aan sport doen?
• Is het mogelijk dat valide en invalide kinderen samen spelen?
Cheng Chandy, projectcoördinator, is ook persoonlijk gemotiveerd door dit project. Toen ik klein was, aanbad ik de sport. Mijn vrienden en ik wilden graag voetballen en we spaarden geld bijeen om een voetbal te kunnen kopen. Toen gebeurde er een ongeluk: ik had een klein balletje gevonden en opgeraapt. Het was munitie. Het is ontploft, waarbij ik op enkele seconden tijd een hand en enkele vingers verloor. Natuurlijk werd ik toen anders bekeken door sommigen. Maar ik ben blijven voetballen met mijn vrienden, en wanneer ik aan sport deed, vergaten de mensen rondom ons mijn handicap en zagen ze alleen nog mijn balvaardigheid.
Handicap International zorgt voor de opleiding van leerkrachten, maar levert ook de sportuitrusting, het nodige materiaal, en een hapje en drankje voor de kinderen bij elke training.
Ik ben gelukkig en opgelucht dat de dag goed verlopen is, besluit Chandy tenslotte. Het was belangrijk dat de zaken vandaag goed verliepen, want het ging om de allereerste ontmoeting die georganiseerd werd in het kader van de Belgische afdeling van Handicap International, die de provincies Siem Reap en Takéo dekt. De ploeg die we vandaag ontmoet hebben komt uit een andere provincie, waar een gelijkaardig project sinds bijna drie jaar met succes geleid wordt door de Franse afdeling van de organisatie.
Voortaan zullen de kinderen elke week deelnemen aan trainingen en zullen er elke maand volleybalwedstrijden georganiseerd worden tussen de verschillende scholen. Later – wie weet? – kan het project misschien uitgebreid worden naar nieuwe sporten, zoals petanque of voetbal. Dat is in ieder geval de ambitie van Chandy die ideeën in overvloed heeft. De kinderen zijn er dol op en ik ben fier op hen. Ik hoop dat er nog velen hun voorbeeld zullen volgen!
