"Heropbouw Haïti blijft een enorme uitdaging"

Interview met Patrick Senia, directeur ontwikkelingsprogramma's in Haïti

U komt het ontwikkelingsluik van onze activiteiten in Haïti versterken; betekent dit dat er geen noodsituatie meer is?

"We zouden graag zien dat het zo was, maar helaas is het nog niet zo ver. Haïti is een heel speciaal land dat constant in crisis verkeert. De eerste nood na de aardbeving is intussen wel achter ons, maar de littekens ervan zijn nog lang niet verdwenen (ruim 500.000 mensen leven nog altijd in vluchtelingenkampen). Maar andere noodsituaties blijven nog altijd latent: de cholera-epidemie is nog niet onder controle, cyclonen vormen een steeds terugkerende dreiging, overstromingen en aardverschuivingen van uiteenlopende schaal komen hier en daar in het land voor. Bovendien mogen we niet vergeten dat het risico op een nieuwe aardbeving nog altijd reëel is, want vorige week trilde de aarde nog op een paar kilometer van Port-au-Prince. Onze noodactiviteiten duren dus voort, ook al is de globale strategie van de interventie wel geëvolueerd en gaat het er nu meer om de bevolking voor te bereiden om de menselijke impact van komende crises tot een minimum te beperken, dan om gewonden te verzorgen."

"Intussen kunnen we wel verder kijken en acties opzetten die op de ontwikkeling van het land zijn afgestemd. Wat wij nu doen, ligt dus in het verlengde van het werk van de afgelopen twee jaar. Wij geven de geleverde inspanningen een blijvend karakter door ze te laten overnemen door Haïtiaanse organisaties (overheid of burgers). Zo werd in november het centrum voor functionele revalidatie (CRF), dat door de organisatie was opgezet om slachtoffers van de aardbeving te helpen (meer bepaald mensen met geamputeerde ledematen), overgedragen naar onze ontwikkelingsteams die momenteel de overdracht van de diensten naar lokale organisaties voorbereiden. Een flinke uitdaging, waarmee wij hopen te garanderen dat die diensten ten goede blijven komen aan de hele bevolking, niet alleen de slachtoffers van de aardbeving maar bijvoorbeeld ook kinderen met een cerebraal motorische stoornis."

Wat zijn in dit stadium de behoeften van de bevolking?

"De behoeften variëren enorm naargelang de betrokken gebieden en bevolkingsgroepen. In de hoofdstad Port-au-Prince zijn ze immens: de werkloosheid die hier vooral veel jongeren treft, de prijsinflatie van basisproducten, de onveiligheid, de toegang tot water sinds de distributies zijn stopgezet, de toegang tot onderwijs nu de lessen in deze tijd van het jaar worden hervat. Deze toegang blijft beperkt, ondanks alle inspanningen van de regering. Tegen deze achtergrond van totale armoede is de situatie van personen met een handicap nog alarmerender. Vaak wordt zelfs niet in hun basisbehoeften voorzien (eten, drinken, huisvesting, verzorging, toegang tot prothesen, veiligheid). Velen van hen zijn volledig afhankelijk van de hulp van hun gemeenschap en niet zelden zie je personen met een handicap die de grootste moeite hebben om aan een maaltijd te komen, al is het maar één maal per dag. En de situatie is des te erger omdat veel ngo's die na de aardbeving hulp hebben geboden momenteel het land verlaten, waardoor de Haïtianen die voor die organisaties werken hun inkomsten kwijtraken en het dienstenaanbod voor de bevolking nog kleiner wordt. We bevinden ons dus in een moeilijke fase."

Hoe lang zal de interventie van de internationale gemeenschap nog nodig blijven?

"Dat hangt van elke actor en van diens doelstelling af. Sommige organisaties zijn trouwens al vertrokken. Wat onze organisatie aangaat, zijn wij sinds de allereerste dagen sterk aanwezig met onmisbare noodoperaties, en het zou onverantwoordelijk zijn als we het nu daarbij zouden laten. Ons doel is om niet alleen alle personen met een handicap, maar ook andere kwetsbare mensen (slachtoffers van de aardbeving of niet) te laten meetellen. Zij moeten zowel bij natuurrampen als in het dagelijks leven op een goede verzorging kunnen rekenen. Daarom gaan we de capaciteiten van de plaatselijke organisaties versterken zodat zij zelf de vereiste diensten kunnen verlenen (en erop kunnen toezien dat de kosten van de toegang tot gezondheidszorg of de afwezigheid van diensten in bepaalde regio's niet tot discriminatie leiden)."

"Dat hopen we in de eerste plaats te bereiken via vorming, via een grotere betrokkenheid van de partners (die ervoor garant moeten staan dat de ontwikkelde projecten blijvende resultaten opleveren), en door de ondersteuning van nieuw overheidsbeleid. Het is moeilijk om nu al te zeggen hoeveel tijd dat gaat kosten. Dat hangt af van de capaciteit van de autoriteiten en de lokale organisaties om geleidelijk aan verantwoordelijkheid te gaan dragen voor de diensten van de ngo's en om de kosten van deze diensten in de begroting van de staat te verwerken. Maar Haïti heeft maar weinig inkomsten en indien de internationale hulp, zoals zo vaak het geval is, te vroeg afgebouwd zou worden, zou een toch al ernstige situatie wel eens nog verder kunnen escaleren of zelfs ontbranden (manifestaties, rellen …). Handicap International wil haar activiteiten in Haïti net zolang voortzetten totdat personen met een handicap er toegang hebben tot hun rechten. Dat kan zo lang duren als nodig is, maar wij zijn vastbesloten om niet op te geven tot we die doelstelling hebben bereikt."